بوی بد دهان بیماری بسیار آزار دهنده‌ای است که می‌تواند به علت‌های مختلف ایجاد گردد. این عارضه ممکن است به علت بهداشت نامناسب دهان و دندان تا موارد جدی‌تر و بیماری ایجاد شود.
هیچکس نمی‌خواهد بوی بد دهان داشته باشد و در بسیاری موارد، این مشکل به راحتی حل می‌شود. با این حال، درمان این موضوع به عامل ایجاد کننده آن و شدت مشکل مربوط می‌شود. به خواندن این مقاله ادامه دهید تا همه چیز در مورد علت بوی بد دهان، دلایل آن، گزینه‌های درمانی و چگونگی پیشگیری از آن را متوجه شوید.
چه چیزی باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شود؟
دلایل زیادی برای ایجاد بوی بد دهان وجود دارند، از جمله: عدم رعایت بهداشت دهان، خشکی دهان، بیماری‌های مربوط به سر و گردن، بیماری‌های گوارشی و… که به‌طور مفصل آنها را بررسی خواهیم کرد.
بهداشت نامناسب دهان و دندان
یکی از دلایل رایج بوی بد دهان، بهداشت نامناسب دهان و دندان می‌باشد. بدون بهداشت دهان و دندان مناسب، مانند مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و تمیزکردن مرتب دندان‌ها، باکتری‌های مضر به دهان شما حمله کرده و به صورت کنترل نشده تکثیر می‌شوند. این امر می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات بهداشتی دهان و دندان، از جمله بوی بد دهان، حفرات و بیماری لثه شود.
هرچند بهداشت دهان و دندان ضعیف، شایع‌ترین دلیل بوی بد دهان است، اما تنها دلیل آن نیست.
چندین بیماری دیگر وجود دارند که می‌تواند باعث ایجاد بوی دهان شوند:
خشکی دهان
بزاق به شستشوی دهان کمک می‌کند، بنابراین اگر بدن به اندازه کافی بزاق ترشح نکند، می‌تواند منجر به ایجاد بوی بد دهان شود. سیگار کشیدن می‌تواند باعث خشکی دهان شده و احتمال بیماری لثه را افزایش دهد. به‌علاوه، داروهای خاصی می‌توانند باعث خشکی دهان شوند.
سرطان گردن و سر
علائم سرطان دهان یا اوروفارنکس (اوروفارنکس بین دهان و بینی قرار دارد) شامل دردی که رفع نمی‌شود، دهان درد، مشکل در بلع، توده در گردن و کاهش وزن بی دلیل می‌شود.
بیماری رفلکس معده–مری (GERD)
این بیماری یک اختلال در هضم می‌باشد که در آن اسید یا مایع معده به سمت مری بر می‌گردد، این لوله غذا را از دهان به معده حمل می‌کند.
سنگ لوزه
زمانی که غذا در لوزه گیر می‌کند (لوزه در عقب گلو قرار دارد)، گاهی سفت شده و به شکل کلسیم رسوب می‌کند که به آن سنگ لوزه یا تانسیلولیت گویند.
بیماری لثه
بیماری لثه التهابی در لثه است که می‌تواند باعث قرمزی، ورم و خونریزی شود. این امر می‌تواند باعث شود پلاک ایجاد گردد، پلاک نوار چسبناکی است که روی دندان‌ها تشکیل می‌شود و می‌توان آن را با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن حذف کرد. عدم درمان بیماری لثه می‌تواند منجر به پریودنتیت شود که بافت لثه را تخریب کرده و می‌تواند منجر به تحلیل استخوان در اطراف دندان‌ها شود. دهان سنگر (ترانچ) یک نوع پیشرفته از بیماری لثه است که می‌تواند باعث ایجاد درد شدید، خونریزی، تب و خستگی مفرط گردد. (به این دلیل دهان سنگر خوانده می‌شود که بیماری رایجی بین سربازان در کانال‌ها در جنگ جهانی اول بوده است).
عفونت در بینی، گلو یا ریه
برای مثال مبتلایان به ذات الریه، مایعی را هنگام سرفه خارج می‌کنند که بوی بدی می‌دهد.
دیابت
در مبتلایان به دیابت احتمال ابتلا به بیماری لثه بالا است و بیماری لثه می‌تواند کنترل دیابت را سخت‌تر کند، زیرا می‌تواند قند خون را افزایش دهد.
بیماری کبدی یا کلیوی
زمانی که کبد و کلیه به خوبی کار می‌کنند، سم را از بدن خارج می‌کنند. اما در مبتلایان به بیماری کبدی و کلیوی، این مواد سمی دفع نمی‌شوند و می‌توانند منجر به ایجاد بوی بد دهان گردند.
سندروم اسجوگرن
این بیماری خود ایمنی می‌تواند منجر به درد عضله، خشکی چشم، پوست و دهان شود (که اغلب با بوی بد دهان مرتبط می‌باشد).
تشخیص بوی بد دهان
متخصص سابقه پزشکی شما را بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. معاینه فیزیکی شامل بررسی کامل دهان و بینی می‌شود. اگر گلو درد یا دهان درد دارید، نمونه گلو نیز ممکن است برداشته شود.
در موارد نادر، آزمایشاتی که ممکن است انجام شوند به صورت زیر هستند:
- آزمایش‌های خون برای بررسی دیابت یا مشکل کلیه
- آندوسکوپی (EGD)
- عکس برداری اشعه ایکس از شکم
- عکس برداری اشعه ایکس از قفسه سینه
برای برخی از بیماری‌ها ممکن است آنتی بیوتیک تجویز شود. اگر چیزی در بینی باشد، پزشک با استفاده از ابزاری آن را خارج می‌کند.
درمان بوی بد دهان
بهتر است بوی دهان خود را بهتر کنید و در همین حال لثه‌ها و دندان‌های خود را سالم نگه دارید. این مراحل ساده را برای خوش بو و تمیز نگه داشتن دهان خود انجام دهید.
مکرراً مسواک بزنید و نخ دندان بکشید
پلاک، همان جرم تجمع یافته چسبناک روی دندان‌ها، باکتری‌‌هایی که باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شوند را جمع می‌کنند. غذای گیر کرده نیز به این مشکل می‌افزاید. حداقل دو بار در روز مسواک بزنید و یک بار نخ دندان بکشید. اگر در مورد بوی دهان خود نگران هستید، هر دو را کمی بیشتر انجام دهید.
دهان خود را آبکشی کنید
علاوه بر خوش بو کردن دهان، دهان شویه محافظت بیشتری از دهان کرده و باکتری‌ها را از بین می‌برد. طعم نعنای تازه می‌تواند حس خوبی بدهد. اما مطمئن شوید که دهان شویه‌ای که استفاده می‌کنید جرم‌های مسبب بوی بد دهان را از بین می‌برد. فقط بو را از بین نبرید. روزانه با دهان شویه خوب دهان را آبکشی کنید و بوی بد دهان را از منبع آن متوقف کنید. بهترین زمان برای این کار قبل از خواب است.
زبان را بتراشید
جرمی که به طور طبیعی روی زبان قرار می‌گیرد، می‌تواند میزبان باکتری‌های بدبو باشد. برای خلاصی از این باکتری‌ها، به آرامی زبان را مسواک بزنید. اگر مسواک برای رسیدن به انتهای زبان خیلی بزرگ است از یک فرچه کوچک استفاده کنید.
از خوردن غذاهایی که بوی دهان را بد می‌کنند خودداری کنید
پیاز و سیر بزرگترین مواد بودار هستند. اما مسواک زدن بعد از خوردن آنها مفید نمی‌باشد. این مواد می‌توانند بوی بد خود را به جریان خون منتقل کرده و به ریه که دم از آن می‌آید برسند.
سیگار را ترک کنید
علاوه بر ایجاد سرطان، سیگار کشیدن می‌تواند به لثه‌ها آسیب زده، دندان‌ها را لکه دار و بوی بد دهان را ایجاد کند. چسب‌های بدون نسخه نیکوتین می‌توانند میل به سیگار کشیدن را کنترل کنند. اگر در مورد ترک سیگار نیاز به کمک دارید، با پزشک جلسه مشاوره‌ای داشته باشید یا از داروهای تجویزی که به ترک مواد دخانی کمک می‌کنند استفاده کنید.
قرص نعنایی بعد از غذا را کنار بگذارید و به جای آن از آدامس استفاده کنید
باکتری‌های موجود در دهان به قند علاقه‌مند هستند. از قندها برای ساختن اسید استفاده می‌کنند. این موضوع دندان‌ها را می‌پوساند و باعث بوی بد دهان می‌شود. به جای مواد قندی از آدامس بدون قند استفاده کنید.
لثه‌ها را سالم نگه دارید
بیماری لثه باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شود. باکتری‌ها در حفره پایین دندان‌ها جمع می‌شوند و باعث ایجاد بوی نامطبوع می‌گردند. اگر مبتلا به بیماری لثه هستید، دندانپزشک ممکن است به شما توصیه کند که به پریودنتیت که متخصص درمان این بیماری است مراجعه کنید.
دهان را مرطوب نگه دارید
اگر به اندازه کافی بزاق ترشح نکنید، ممکن است دندان‌هایتان پوسیده شود. اگر دهان شما خشک است، در طی روز مقدار زیادی آب بنوشید. آدامس بدون شکر بجوید یا آبنبات بدون قند بخورید. در شب از رطوبت ساز برای فضای خانه استفاده کنید.
به پزشک مراجعه کنید
اگر برخلاف تمامی اقداماتی که انجام دادید باز هم بوی بد دهان رفع نشد به پزشک مراجعه کنید. پزشک بررسی می‌کند که آیا مشکلات شما مربوط به بیماری خاصی است یا خیر.
پیشگیری از بوی بد دهان
کنترل سطح باکتری‌ها برای پیشگیری از بوی بد دهان مهم می‌باشد. بهترین راه برای انجام این مورد، بهبود روش بهداشت دهان و دندان در خانه، به همراه ملاقات با دندانپزشک به منظور انجام معاینات دندانی و تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌ها است.
به‌علاوه، ممکن است نیاز به تغییرات دیگری در سبک زندگی خود داشته باشید. راه‌های دیگر کنترل و پیشگیری از بوی بد دهان شامل موارد زیر می‌شوند:
- تغییراتی در رژیم غذایی خود دهید: مقدار غذاهای قندی خود که باعث ایجاد پوسیدگی و بیماری لثه می‌شود را کاهش دهید.
- استعمال دخانیات را ترک کنید: محصولات دخانی می‌توانند باعث ایجاد بوی بد شده و خطر ابتلا به بیماری لثه را افزایش دهند.
- دهان شویه آنتی باکتریال استفاده کنید: آبکشی دهان یک راه ساده برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها می‌باشد.
- دندان مصنوعی که مناسب نیست را تعمیر کنید: دندان مصنوعی که به درستی در دهان قرار نمی‌گیرد می‌تواند باکتری‌ها را گیر انداخته و باعث ایجاد بوی بد دهان شود.
چه زمانی به پزشک برای درمان بوی بد دهان مراجعه کنید؟
اگر بوی بد دهان دارید، عادات بهداشت دهان و دندان خود را بازبینی کنید. سعی کنید سبک زندگی خود را تغییر دهید، مثلاً هنگامی که دندان‌ها و زبان را بعد از غذا خوردن مسواک می‌زنید، از نخ دندان استفاده کنید و به مقدار کافی آب بنوشید.
اگر بعد از انجام این گونه تغییرات باز هم بوی بد دهان ماندگار بود به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر دندانپزشک به بیماری جدی‌تری برای علت بوی بد دهان شک کرد، ممکن است شما را به پزشکی معرفی کند که دلیل بوی بد را متوجه می‌شود.
نتیجه گیری
بیشتر مشکلات مربوط به بوی بد دهان به خاطر مشکلاتی هستند که در دهان و گلو وجود دارند.
باکتری‌ها، بیماری لثه، حفرات دندان، خشکی دهان، قرار گرفتن نامناسب دندان‌های مصنوعی در دهان و عفونت از دلایل اصلی بوی بد دهان هستند. برخی مشکلات مانند مجاری روده، کبد و کلیه‌ها ریشه مشکلات هستند.
برای پیشگیری یا درمان بوی بد دهان، بهداشت مناسب دهان و دندان داشته باشید و مطمئن شوید که معاینه منظم دندان‌ها را انجام می‌دهید. اگر دندانپزشک نتوانست مشکل بوی بد دهان را مشخص کند، با یک پزشک مشورت کنید. اگر بوی بد دهان به علت بیماری زمینه‌ای باشد، پزشک می‌تواند به تشخیص آن کمک کند.
سؤالات پرتکرار
چگونه می‌توانم بفهمم دهان من بوی بد می‌دهد؟
مچ دست خود را لیس بزنید، بگذارید خشک شود، سپس بو کنید. اگر دهان شما بوی بدی داشته باشد، باید بتوانید آن را حس کنید. روش دیگر این است که نخ دندان را به سمت عقب دهان بکشید و سپس آن را بو کنید یا به آرامی با یک فرچه یا مسواک نرم زبان را فرچه بکشید و سپس آن را بو کنید.
چرا دهان من دائما بوی بد می‌دهد؟
بوی بد مستمر دهان یا مزه بد در دهان ممکن است علامت هشداری برای بیماری لثه (پریودنتال) باشد. بیماری لثه به علت تجمع پلاک روی دندان ایجاد می‌شود. باکتری‌ها باعث ایجاد سمومی می‌شوند که لثه را تحریک می‌کنند. اگر بیماری لثه درمان نشود، باعث آسیب به لثه و استخوان فک می‌شود.
برای بوی بد دهان به کدام پزشک مراجعه کنید؟
اگر بوی بد دهان به خاطر مراقبت دهانی نامناسب باشد، در اکثر موارد، دندانپزشک دلیل آن را درمان می‌کند. اگر بوی بد دهان به خاطر بیماری لثه باشد، ممکن است توسط دندانپزشک درمان شود یا ممکن است به متخصص دهان و دندان (در اکثر مواقع پریودنتیست) معرفی شوید.
چه چیزی باعث بوی بد دهان در بزرگسالان می‌شود؟
رایج‌ترین علت بوی بد دهان بهداشت دهان و دندان نامناسب است. بدون بهداشت دهان و دندان مناسب، مانند مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و تمیزکردن مرتب دندان‌ها، باکتری‌های مضر به دهان شما حمله کرده و به صورت کنترل نشده تکثیر می‌شوند. این امر می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات بهداشتی دهان و دندان، از جمله بوی بد دهان، حفرات و بیماری لثه شود.
آیا می‌توانم از بوی بد دهان جلوگیری کنم؟
برای خوش بو نگه داشتن دهان، باید بیماری لثه را رفع کنید و دهان را تمیز و خوش بو نگه دارید. اگر مبتلا به بوی بد دهان هستید، سعی کنید تمام غذاهایی که می‌خورید و داروهایی که مصرف می‌کنید را یادداشت کنید. این یادداشت را به نزد دندانپزشک ببرید تا بتواند روش‌هایی برای حل مشکل شما پیشنهاد دهد.
آیا سیگار کشیدن باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شود؟
بله. دخانیات باعث ایجاد بوی بد دهان مخصوص خود می‌شود. در این صورت، تنها جواب ترک کردن سیگار است. سیگار علاوه بر بد بو کردن دهان، باعث ایجاد لک روی دندان، از دست دادن حس چشایی و تحریک لثه می‌شود. افرادی که سیگار می‌کشند احتمال بیشتری دارد که به بیماری لثه و همچنین به بیماری‌هایی مانند سرطان دهان ، ریه و بیماری قلبی مبتلا شوند.
