امروزه ایمپلنت دندان به روش محبوبی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته تبدیل شده است. برای برخی از افراد، ایده کاشت دندان به روش ایمپلنت در ابتدا ممکن است تا حدودی ترسناک به نظر برسد، اما باید بدانید که ایمپلنت دندان بهترین روش برای بازیابی دندان از دست رفته بوده که موجب بهبود سلامت دهان و دندان نیز میشود.
احتمالاً اگر شما هم دندان از دست رفته داشته باشید، به ایمپلنت دندان و اینکه کدام روش برای شما مناسب‌تر است فکر کرده‌اید. کاشت دندان به روش ایمپلنت در واقع یک تصمیم بزرگ و مهم است که انتخاب صحیح و درست در این زمینه نیاز به بررسی فاکتورهای متعددی دارد. از اینرو، در این مقاله توضیحات کلی در رابطه با انواع روشهای ایمپلنت دندان و همچنین گزینه‌هایی که ممکن است برای شما مناسب باشند ارائه شده است.
کاشت دندان چیست؟
ایمپلنت دندان در واقع یک ریشه مصنوعی دندانی است که به وسیله جراحی در استخوان فک کاشته میشود تا تاج دندانی جایگزین شده را در جای خود ثابت و محکم نگه دارد. ایمپلنت دندان یک جایگزین مناسب برای دندان مصنوعی سنتی یا بریج دندانی بوده و با ایملپنت دندانی فلزی شما میتوانید مجموعه‌ای از دندان‌هایی که شباهت بسیار زیادی به دندان طبیعی دارند، داشته باشید.
ایمپلنت دندان بهترین راه حل برای حفظ سلامتی دهان و لثه و همچنین برای حفظ ظاهر و زیبایی دندان‌هاست. از سوی دیگر، چنانچه دندان خود را کشیده باشید و یا اینکه آسیبی باعث از دست رفتن دندان شما شده باشد، ایمپلنت دندان میتواند از استخوان فک محافظت کرده و از تحلیل استخوان فک جلوگیری کند. تحریک نشدن استخوان فک در اثر از دست رفتن دندان میتواند موجب تحلیل روی استخوان فک شود که ایمپلنت دندانی میتواند این امر را به حداقل برساند.
از سوی دیگر، بر خلاف دندان مصنوعی سنتی، شما با ایمپلنت دندانی نگران افتادن پروتز خود نخواهید بود و کاشت دندان به روش ایمپلنت با بازیابی زیبایی ظاهری دندان‌ها و طرح لبخند شما، موجب افزایش اعتماد بنفس شما نیز خواهد شد. با ایمپلنت دندانی شما میتوانید راحت‌تر غذا بخورید که این امر به شما در داشتن یک زندگی سالم‌تر کمک میکند.
ایمپلنت دندانی معمولاً از جنس تیتانیوم ساخته میشود، اما برای افرادی که به فلز آلرژی یا حساسیت دارند، انواع سرامیکی ایمپلنت نیز موجود است. علاوه بر این، کاشت ایمپلنت به حمایت از پروتز مصنوعی یا بریج دندانی نیز کمک میکند.
ایمپلنت دندان انوع مختلفی داشته که قبل از تصمیم‌گیری و برنامه ریزی برای جراحی کاشت ایملپنت باید آنها را در نظر بگیرید. با این حال، حتماً قبل از هر تصمیمی باید با دندانپزشک خود مشورت کنید چرا که همه افراد نمیتوانند کاندیدای مناسبی برای دریافت ایمپلنت باشند. افرادی که به بیماری‌های لثه، بیماری‌های خودایمنی و بیماری‌های سیستمیک مبتلا هستند، باید قبل از کاشت ایمپلنت دندانی با پزشک خود مشورت کنند؛ چرا که ابتلای به این نوع بیماری‌ها میتواند موجب بروز عوارض جانبی برای آنها شود. در افرادی که مرتباً سیگار کشیده یا از محصولات تنباکو استفاده میکنند نیز نرخ شکست ایمپلنت نسبت به افراد غیر سیگاری بالاتر است.
ایمپلنت دندان از سه قطعه تشکیل شده است
فیکسچر
فیکسچر که گاهاً به آن پایه نیز گفته میشود، در واقع یک پیچ استوانه‌ای شکل است که به عنوان ریشه مصنوعی دندان، در استخوان فک کاشته میشود. از آنجایی که فیکسچر برای تقلید عملکرد ریشه طبیعی دندان ساخته شده، باید طراحی ظاهری آن نیز مخروطی شکل باشد. فیکسچر ایمپلنت برای سازگار بودن با بدن و نداشتن اثر سمی و آسیب زا از جنس تیتانیوم ساخته میشود. گاهاً در برخی موارد، فیکسچر با هیدروکسی آپاتیت پوشانده میشود تا به پیوند ایمپلنت با استخوان فک کمک کند.
فیکسچرهای ایمپلنت دندانی نیز بسته به دندان یا دندان‌هایی که قرار است با کاشت ایمپلنت جایگزین شوند، اندازه‌های مختلفی دارند. برای مثال، در مورد دندان‌های ثنایا از فیکسچرهای مینی یا باریک استفاده میشود در حالی که برای دندان مولر یا همان دندان آسیاب بزرگ از پایه یا فیکسچری با قطر بیشتر استفاده میشود. گاهاً در برخی موارد ممکن است دندانپزشک استفاده از فیکسچر ایمپلنت زیگوماتیک را ترجیح دهد. این نوع فیکسچر به نوعی تخصصی‌تر بوده و درازتر از فیکسچرهای معمولی یا سنتی هستند که در استخوان فک و استخوان گونه‌ای (زیگوماتیک) کاشت میشوند. اغلب از این نوع فیکسچر زمانی استفاده میشود که استخوان فک از تراکم کافی برخوردار نباشد.
در بین همه گزینه‌های جایگزینی دندان از دست رفته، تنها روش ایمپلنت دندان است که عملکرد ریشه طبیعی دندان را تقلید میکند. پس از کاشت پایه یا فیکسچر در استخوان فک، این قطعه طی فرآیندی osseointegration (دوره ادغام) با استخوان اطراف خود ترکیب میشود. پس از ادغام کامل فیکسچر با استخوان فک، این قطعه مانند ریشه طبیعی دندان عمل کرده و موجب فراهم شدن امکان جویدن میشود.
اباتمنت
اباتمنت نیز قطعه کوچکی است که به عنوان تکه اتصالی ما بین پایه و تاج دندان استفاده میشود. یک سمت اباتمنت به گونه‌ای طراحی شده که به داخل پایه یا فیکسچر پیچ میشود و سمت دیگر آن، برای اتصال تاج یا پروتز استفاده میشود. انواع مختلف اباتمنت بسته به نوع تاج یا پروتز دندانی استفاده میشود. برای مثال، تاج دندانی ممکن است به شکل یک پیچ پهن به نظر برسد در حالی که اباتمنت دارای نقاط اتصال و پیوند خاصی است که روی پروتز قرار میگیرند. برخی از اباتمنت‌ها را هم میتوان در زاویه‌های مختلفی قرار داد تا پس از اتصال به تاج دندانی، ظاهر و شکلی طبیعی‌تر داشته باشند. بسته به تکنیک مورد استفاده دندانپزشک، اباتمنت را میتوان همزمان با کاشت فیکسچر یا بعد از دوره ادغام پیچ کرد.
پروتز یا تاج دندان
پروتز نیز بخشی است که در معرض دید قرار دارد و به عنوان تاج دندانی، بریج یا پروتز دندانی استفاده میشود. تاج دندانی معمولاً برای جایگزینی یک دندان یا چند دندان از دست رفته که در مجاورت هم نیستند استفاده میشوند. در حالی که از بریج زمانی استفاده میشود که دندان‌های از دست رفته در مجاورت هم باشند. نهایتاً از پروتز مصنوعی نیز برای جایگزینی کل قوس دندانی از دست رفته یا برای دندان‌های از دست رفته به صورت یکجا استفاده میشود. چنانچه از تاج یا بریج دندانی استفاده شود، دندانپزشک این قطعه را به وسیله سمنت یا سیمان دندانپزشکی به اباتمنت متصل میکند. اما اگر از پروتز دندان مصنوعی استفاده شود، این قطعه به روی اباتمنت قفل میشود.
نوع پروتز مورد استفاده بر تعداد پایه یا فیکسچر مورد نیاز تأثیر خواهد داشت. برای مثال، تاج دندانی به یک فیکسچر و بریج دندانی به ۲ پایه یا بیشتر و یک دست پروتز دندان مصنوعی به ۴ الی ۶ فیکسچر یا پایه نیاز خواهند داشت. نهایتاً تمامی این موارد به صلاحدید دندانپزشک بستگی دارد که از چه تعداد پایه باید برای پروتز انتخابی جهت آسودگی خیال استفاده شود.
انواع ایمپلنت دندان
سه نوع رایج ایمپلنت دندان عبارتند از ایمپلنت اندواستیل، ایمپلنت ساب پریواستیل و ایمپلنت زیگوماتیک که شما میتوانید هر کدام از آنها را انتخاب کنید.
ایمپلنت اندواستیل جزو بی خطرترین و رایج‌ترین‌ها بوده، بعد از آن ایمپلنت ساب پریواستیل قرار دارد و در آخر پیچیده‌ترین آنها ایمپلنت زیگوماتیک است که به ندرت مورد استفاده قرار میگیرد.
ایمپلنت اندواستیل
ایمپلنت اندواستیل یکی از رایج‌ترین انواع ایمپلنت دندان بوده و معمولاً برای اکثریت بیماران مناسب است، اما برای اتصال پایه این ایمپلنت به تراکم استخوان فک خوب و سالم نیاز است.
در ایمپلنت اندواستیل، پایه یا نگهدارنده ایمپلنت به شکل پیچ بوده و درون استخوان فک قرار میگیرد.
پس از جاگذاری پایه در استخوان فک، به کمی زمان برای بهبودی و ادغام این قطعه با استخوان فک نیاز است. سپس میتوان دندان مصنوعی را روی پایه قرار داد تا با دندان‌های مجاور خود هماهنگ شود.
چنانچه تمایلی به کاشت پایه در استخوان فک خود ندارید ممکن است ایمپلنت نوع دوم برای شما مناسب‌تر باشد.
ایمپلنت ساب پریواستیل
ایمپلنت ساب پریواستیل نیز یکی دیگر از انواع ایمپلنت دندانی است که میتواند جایگزین مناسبی برای ایمپلنت اندواستیل باشد. این نوع ایمپلنت به جای قرارگیری در داخل استخوان فک، در روی استخوان فک و همچنین لثه قرار میگیرد.
در این نوع ایمپلنت، یک قالب فلزی در زیر لثه قرار میگیرد که پایه ایمپلنت به آن متصل است. پس از بهبودی لثه، پایه ایمپلنت ثابت میشود. دندان مصنوعی نیز برروی پایه یا دسته نگهدارنده خارج شده از اطراف لثه، قرار میگیرند.
از این روش زمانی استفاده میشود که تراکم استخوانی فک کافی نبوده یا بیمار تمایلی به جراحی پیوند استخوان فک نداشته باشد.
چنانچه شما هم تمایلی به جراحی پیوند استخوان نداشته باشید، روش بعدی ممکن است برای شما مناسب‌تر باشد.
ایمپلنت زیگوماتیک
ایمپلنت زیگوماتیک غیر متداول‌ترین نوع ایمپلنت دندانی بوده و پیچیده‌ترین روش کاشت را دارد. این روش تنها در صورتی استفاده میشود که بیمار تراکم استخوان فک کافی برای ایمپلنت اندواستیل را نداشته باشد.
در این روش، ایمپلنت به جای استخوان فک در استخوان گونه کاشت میشود.
تا به اینجای مقاله شما با ۳ نوع ایمپلنت دندانی آشنا شدید، در ادامه انواع تکنیک‌های مورد استفاده در کاشت ایمپلنت دندانی را به شما معرفی میکنیم:
سایر تکنیک‌ها
چنانچه مشکلات و عوارض خاصی در طول کاشت ایمپلنت دندان رخ دهد و حتی امکان استفاده از ایمپلنت زیگوماتیک هم وجود نداشته باشد، دندانپزشک روش جایگزین دیگری را توصیه خواهد کرد.
پیوند استخوان
چنانچه تراکم استخوان فک کافی برای نگهداشتن پایه ایملپنت را نداشته باشید، دندانپزشک به کمک پیوند استخوانی این فقدان تراکم استخوان فک را جبران میکند.
در این تکنیک، مواد خاصی به اطراف استخوان فک اضافه شده و با ترکیب شدن با استخوان فک، تراکم مورد نیاز برای کاشت پایه یا فیکسچر را فراهم میکند.
جراحی لیفت سینوس
عمل لیفت سینوس نوعی پیوند استخوان پیش از جراحی کاشت ایمپلنت دندان است که در طی آن مواد پیوندی به کف حفره سینوسی اضافه می شوند تا ارتفاع استخوان فک بالا در محل کاشت ایمپلنت افزایش یابد و ایمپلنت وارد فضای سینوسی نشود.
افزایش ریج یا افزایش عرض استخوان آلوئول (Ridge Expansion)
احتمال دارد که عرض استخوان فک بیمار به اندازه کافی برای ایملپنت پهن نباشد. در اینصورت دندانپزشک با پیوند موادی موجب افزایش ریج یا افزایش عرض استخوان فک میشود.
هر سه این تکنیک‌ها جهت ایجاد فضای کافی در استخوان فک برای ایمپلنت استفاده میشوند، اما اگر امکان انجام این موارد هم نباشد، باز هم چند تکنیک دیگر وجود دارند که دندانپزشک میتواند از آنها برای مهیا کردن شرایط مورد نیاز برای کاشت ایمپلنت دندان استفاده کند.
ایمپلنت فوری
این نوع ایمپلنت حکم لاستیک زاپاس ماشین را دارد که به عنوان دندان به دهان شما اضافه میشود.
این روش امکان جاگذاری دندان موقت همزمان با کاشت ایمپلنت را فراهم میکند.
چنانچه تراکم استخوان فک کافی را داشته باشید و هیچ خطری برای کاشت وجود نداشته باشد و استخوان فک شما قادر به نگهداشتن و تحمل فشار دندان موقت باشد، از این روش استفاده میشود.
مینی ایمپلنت
پایه این نوع ایمپلنت بسیار باریک بوده و کاربرد اصلی مینی ایمپلنت برای دندان‌های فک پایین است.
مینی ایمپلنت روش چندان نوینی نبوده، اما گزینه قابل قبولی است که میتوانید آنرا در نظر داشته باشید.
ایمپلنت با تکنیک All-On-4 (تمام دندان‌ها روی 4 پایه)
ایمپلنت با تکنیک All-On-4 (تمام دندان‌ها روی 4 پایه) یک گزینه قابل اعتماد برای اکثریت بیماران است که برای بازیابی تمامی دندان‌های از دست رفته فک بالا و پایین یا هر دو قوس فک استفاده میشود.
با اینکه این روش یک گزینه دائمی برای بازیابی دندان‌های از دست رفته است، اما میتوان در صورت لزوم آنرا برای تمیز کردن دهان برداشت.
سؤالات متداول
ایمپلنت دندان تا چه حدی رایج است؟
سالانه در آمریکا، بیش از ۵ میلیون مورد ایمپلنت دندان کاشته میشود.
دوام و ماندگاری ایمپلنت دندانی چقدر است؟
چنانچه مراقبت درستی از ایمپلنت دندانی داشته باشید و همچنین بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید، ممکن است ۱۵ تا ۲۵ سال و یا گاهاً بیشتر نیز دوام و ماندگاری داشته باشد. برخی از افراد به دلایل زیبایی شناختی، ایمپلنت دندانی خود را زودتر از موعد تعویض میکنند.
انواع ایمپلنت دندانی کدامند؟
انواع ایمپلنت دندان و تکنیک‌های مورد استفاده در کاشت عبارتند از:
- ایمپلنت اندواستیل: این ایمپلنت دندانی در استخوان فک قرار میگیرد.
- ایمپلنت ساب پریواستیل: این ایمپلنت در زیر لثه، اما روی استخوان فک یا بالای آن قرار میگیرد.
- پیوند استخوان.
- لیفت سینوس.
- گسترش ریج.
- ایمپلنت فوری.
- مینی ایمپلنت.
- ایمپلنت All-On-4 (تمام دندان‌ها روی 4 پایه)
چند نوع ایمپلنت دندان وجود دارد؟
اساساً دو نوع: ایمپلنت اندواستیل و ایمپلنت ساب پریواستیل. برخی از انواع روشهای کاشت در یک مرحله و برخی دیگر طی چند مرحله تکمیل میشوند.
کدام نوع ایمپلنت دندان بهتر است؟
ایمپلنت تیتانیومی بهتر است؛ چرا که با بدن سازگاری بیشتری دارد. این جنس ایمپلنت بهتر با استخوان فک ترکیب شده و سیستم دو تکه آن موجب میشود تا بتوان کمبود تراکم استخوانی فک را جبران کرد.
ایمپلنت دندان چه معایبی دارد؟
خطرات یا عوارض جانبی ایمپلنت دندان شامل مواردی مانند عفونت، آسیب رسیدن به دندان‌های مجاور، تأخیر در بهبودی استخوان فک، آسیب عصبی، خونریزی طولانی مدت، شکستگی فک و سایر موارد میشود. چنانچه این احتمالات را میپذیرید، ایمپلنت دندان برای شما مناسب است.
کاشت ایمپلنت دندان چه خطراتی دارد؟
- آسیب سینوسی: از جمله اصلی‌ترین خطرات کاشت ایمپلنت دندان آسیب به سینوس است.
- عفونت: مانند هر عمل جراحی دیگری، در جراحی ایمپلنت دندان نیز خطر عفونت وجود دارد.
- آسیب عصبی: احتمال آسیب عصبی طی عمل کاشت ایمپلنت دندانی وجود دارد.
