بدن خانمها در دوران بارداری به صورت مداوم در حال تغییر است و مشکلاتی مانند کمردرد، پادرد و… میشوند. متاسفانه گاهی در کنار تمام این مشکلات، دندان درد هم اضافه میشود. برخی از بانوان باردار به علت شرایط جسمی خود، درمان مشکلات دندانی را در این دوره نادیده میگیرند؛ اما اگر شما در آستانه مادر شدن هستید، باید بدانید که در این دوره حساس نباید درمان مشکلات دندانی را نادیده بگیرید. ممکن است در دوران بارداری در به هنگام مسواک زدن لثههای شما دچار خونریزی شوند یا به دندان درد دچار شوید، که در اینصورت باید فورا به دندانپزشک مراجعه نمایید و اصلا نگران سلامت جنین خود نباشید زیرا دندانپزشکان باتوجه به شرایط شما بهترین درمان را برایتان درنظر میگیرند و به شما میگویند که چه درمانهایی را باید به پس از زایمان موکول کنید. اکنون شاید بپرسید دلیل دندان درد در بارداری چیست؟، دندان درد در طول بارداری را چگونه میتوان درمان نمود؟ و… در ادامه مقاله همراه ما باشید تا به تمامی سوالات شما پاسخ دهیم.
دلایل دندان درد در بارداری
در این بخش شایعترین دلایل حساس شدن دندانها در بارداری را برایتان توضیح میدهیم.
هورمونها
هورمونهای بارداری بنا به گزارش انجمن بارداری آمریکا (APA) بر روش واکنش نشان دادن بدن به باکتریها اثر میگذارند که به نوبه خود میتواند زمینهساز عفونت لثه و احساس درد و ناراحتی در لثه و دندان شود. همچنین مشکل حالت تهوع در اثر تغییرات هورمونی نیز وجود دارد که ممکن است به استفراغ و افزایش میزان اسید معده منجر شود. افزایش اسید اثر مخربی بر دندانها دارد و به جمع شدن پلاک و در نهایت دیگر مشکلات دندانی دامن میزند.
افزایش جریان خون
بدن در دوران بارداری برای حمایت از مادر و جنین در رحمش به سختی در تلاش است، کار مداوم بدن جریان خون را افزایش میدهد. افزایش جریان خون میتواند باعث حساس و متورم شدن لثهها شود و در نتیجه لثه به لمس حساس شود. بنابراین غذاهای داغ و سرد میتواند محرک حساسیت شود، حتی اگر پیش از بارداری هرگز دچار حساسیت دندان نشده باشید.
بیماری لثه
بانوان باردار بیشتر مستعد ابتلا به بیماری لثه هستند و بر اساس پژوهشی که در سال 2010 در نشریه علوم طبیعی، زیستشناسی و پزشکی منتشر شد، بیماری لثه میتواند یکی از علتهای زایمان زودرس باشد. درهرحال خونریزی، درد و عفونت لثه مسلماً باعث احساس درد در دهان میشود و مادر را دچار ناراحتی فراوان میکند.
تغییرات تغذیهای
احتمالاً ذائقه غذاییتان در دوران بارداری تغییر میکند. خوراکیهایی مانند آبمیوههای قندی، سودا یا بستنی که خانمهای حامله به آنها ویار دارند، بر سلامتی عمومی بدن اثر میگذارد و منجر به پوسیدگی دندان میشود. بهجای پرهیز از غذاهایی که ولع خوردنشان را دارید، سعی کنید پس از آنکه از خوردن خوراکی مورد علاقهتان، البته به مقدار کم، لذت بردید، یک لیوان آب بنوشید و مسواک بزنید.
درمان دندان درد در بارداری
تمیز و سالم نگه داشتن دندانها و لثهها در دوران بارداری بسیار مهم است. بهترین روش برای پیشگیری از ناراحتیهای لثه یا مدیریتشان این است که بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید. شاید فکرکنید بهداشت دهان و دندان فقط مربوط به مسواک زدن دندانها میباشد. اما باید به شما بگوییم که اینطور نیست و باید اقدامات مهمی را در جهت بهداشت دهان و دندان انجام داد که در ادامه برخی از آنها را ذکر خواهیم کرد.
مراجعه به دندانپزشک
اگر دندان دردتان در دوران بارداری برطرف نشد، در سکوت درد نکشید. فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید و فراموش نکنید که باردار بودن خود را به دندانپزشک اطلاع دهید. ممکن است نگرانیهایی درباره ایمنی مراجعه به دندانپزشکی در دوران بارداری داشته باشید، اما اگر دندانپزشک را از بارداریتان آگاه کنید، درمانی به روش ایمنی برای خود و فرزندتان انجام خواهد شد.
گرفتن عکس رادیوگرافی و انجام دادن بعضی درمانهای دندانپزشکی در دوران بارداری ایمن است. البته بسته به اینکه در کدام هفته بارداری هستید، ممکن است دندانپزشک توصیه کند که انجام بعضی درمانها را حداقل تا سهماهه دوم به تأخیر بیندازید. برای مثال درمانهایی مانند پر کردن یا عصبکشی دندان که به بیحسی موضعی یا بیهوشی نیاز دارد و ممکن است خطر سقط جنین را در سهماهه اول افزایش دهد، به سهماهه دوم موکول میشود.
اما چون اندامهای حیاتی نوزاد تا سهماهه دوم رشد میکند، خطر اینکه درمان دندانپزشکی برای جنین عوارض جانبی داشته باشد، کمتر میشود و به همین دلیل بعضی درمانها تا سهماهه دوم به تأخیر انداخته میشوند.
رعایت بهداشت دهان و دندان
چون جرمگیری منظم به نوزاد آسیب نمیزند، میتوانید جرمگیری را طبق برنامه همیشگی انجام بدهید. در واقع جرمگیری دندان حساسیت ناشی از وجود پلاک فراوان را از بین میبرد.
جرمگیری میتواند بیماری لثه (ژنژیویت) را در دوران بارداری درمان کند. چون خطر ابتلا به ژنژیویت در دوران بارداری وجود دارد، حتی ممکن است دندانپزشک توصیه کند که جرمگیری در زمان حاملگی بهجای هر 6 ماه یکبار هر 3 ماه یکبار انجام شود.
زدودن پلاک، ناراحتی ناشی از تومورهای بارداری را نیز تسکین میدهد؛ این تومورها زائدههایی غیرسرطانی هستند که روی لثهها رشد میکنند. لازم است بدانید ممکن است تومور بعد از زایمان از بین نرود و باقی ماندن آنها هیچ اشکالی ندارد.
درمانهای خانگی
هرچند اگر در دوران بارداری دچار دندان درد شوید، بهترین کار همواره مراجعه به دندانپزشک است. چند درمان خانگی ساده نیز وجود دارد که میتواند دندان درد بارداری را تسکین بدهد یا حداقل آن را تا زمان دریافت درمان مناسب حرفهای قابلتحملتر کند.
شستشو با آبنمک
یک قاشق چایخوری نمک را به یک فنجان آب گرم اضافه کنید و دهانتان را با آن شستشو بدهید. شستشو با آب نمک گرم به کاهش التهاب کمک میکند و درد را تا حدی تسکین میدهد. آب نمک را قبل از تف کردن چند بار در دهان بچرخانید.
کمپرس سرد
اگر صورتتان ورم کرد، کیسه یخ روی گونهتان بگذارید. گذاشتن کیسه یخ روی گونه به برطرف شدن درد و ورم کمک میکند.
سیر
سیر جایگزینی برای داروهای مسکن است. سیر آنتیبیوتیکی طبیعی است که میتواند باکتریهای ناحیه عفونی را از بین ببرد و درد را کمتر کند. یک بوته سیر را پوست بکنید و آن را بجوید یا مستقیماً روی ناحیه عفونی دردناک بگذارید. فقط حواستان باشد که چند قرص نعنا خوشبوکننده همراه داشته باشید.
داروهایی برای درمان دندان درد بارداری
متوجه هستیم که سعی میکنید در دوران بارداری دارو مصرف نکنید. بااینحال گاهی در این دوران حساس دچار دندان دردی غیرقابلتحمل میشوید و فوراً هم نمیتوانید به دندانپزشک مراجعه کنید.
اگر به مسکن نیاز داشتید، با متخصص زنان درباره مصرف داروهای زیر مشورت کنید:
- استامینوفن: البته نباید ایبوپروفن، آسپرین و داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب مصرف کنید.
- بنزوکائین: ژل بیحس کننده.
پیشگیری از دندان درد در بارداری
پوسیدگی دندان یکی از دلایل دندان درد است، بنابراین بهترین درمان مانند همیشه پیشگیری است. خوردن میوه و سبزی فراوان به سالم نگه داشتن دهان و بدن کمک میکند.
جرمگیریهای منظم دندانپزشکی را فراموش نکنید. در خانه بعد از صرف غذا و قبل از خواب مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. دهان را پس از مسواک زدن و نخ کشیدن با دهانشویه حاوی فلوراید شستشو بدهید. همچنین نوشیدن آب در طول روز به دور نگه داشتن باکتریها کمک میکند. رعایت توصیههای زیر نیز به جلوگیری از دندان درد در بارداری کمک میکند:
انتخاب مسواک نرم
دندانهای حساس به لمس و حساس نیاز به مسواک نرم دارند. مسواک نرم بین و دور دندانها را با ملایمت و به طور کامل تمیز میکند تا درد و خونریزی لثه در آینده کمتر شود.
پرهیز از غذاهای محرک حساسیت
تابهحال برایتان پیش آمده است که هنگام نوشیدن چای دچار دندان درد شوید؟ خوردن بستنی باعث تیر کشیدن دندانتان شود؟ بهترین کار پرهیز از این محرکهای غذایی است. حساسیت لثه در اکثر موارد پس از حاملگی برطرف میشود، بنابراین انتظار میرود حساسیت به لمس دندانها نیز از بین برود و بتوانید از خوردن و نوشیدن خوراکیهای داغ و سرد در آینده نزدیک لذت ببرید.
کاهش مصرف شیرینیجات
چون باکتریهای موجود در دهان از قند تغذیه میکنند، خوردن خوراکیهای قندی میتواند موجب پوسیدگی و درد دندان شود. میزان مصرف شیرینیجات را در صورت امکان کاهش دهید. اگر ولع خوردن شیرینیجات دارید، خودتان را به خوردن خوراکیهای موردعلاقهتان مهمان کنید، سپس مسواک بزنید تا ذرات شیرینی تازه چسبیده به دندانها را پاک کنید.
جمعبندی
دندان درد در بارداری یکی از علائم شایع بارداری است؛ در اینباره باید به دو نکته مهم توجه کنید. نکته اول این است که بسیاری از خانمهای باردار دچار دندان درد میشوند؛ نکته دوم این است که باید به دندان درد توجه کنید و برای درمان و مدیریت آن به دندانپزشک مراجعه کنید.
بهتر است بعضی درمانهای دندانپزشکی را به پس از زایمان موکول کنید، اما بسیاری از درمانها را میتوانید در دوران بارداری انجام دهید و مطمئن باشید که هیچ آسیبی به جنین وارد نمیشود. بنابراین در رعایت بهداشت دهان و دندان کوتاهی نکنید و وقتی مشکل جدی شد، با پزشک تماس بگیرید.
پرسشهای متداول
چطور میتوان دندان درد زن باردار را درمان کرد؟
بهترین روش درمان دندان درد در بارداری مراجعه به دندانپزشک و دریافت درمان مناسب است. البته در مدتی که منتظر مراجعه به دندانپزشکی و دریافت درمان تخصصی هستید، میتوانید درمانهای خانگی مانند استعمال روغن میخک روی دندان دردناک برای تسکین درد و شستشو با آب نمک را امتحان کنید.
ممکن است عفونت دندان به جنین متولد نشده آسیب بزند؟
وجود عفونت در بدن را نباید در دوران بارداری سرسری بگیرید. ممکن است عفونت با درد و ناراحتی شدیدی همراه باشد و مستقیم یا غیرمستقیم به نوزاد آسیب بزند. بنابراین برای جلوگیری از بروز عوارض، لازم است که درمان مناسب را برای عفونت دندان دریافت کنید.
میتوانم دندانم را در دوران بارداری پر کنم؟
انجام دادن اکثر درمانهای دندانپزشکی مانند پر کردن، کشیدن دندان و جرمگیری در دوران حاملگی ایمن است. بااینحال مشاوره و برنامهریزی قبل از درمان توصیه میشود.
گرفتن عکس رادیوگرافی در دوران بارداری ایمن است؟
انجمن دندانپزشکی آمریکا و کالج متخصصان زنان و زایمان آمریکا، رادیوگرافی دندان با محافظ سربی را در دوران بارداری ایمن میدانند. مطمئن شوید که از روشهای دیجیتال برای عکسبرداری استفاده میشود. همچنین دقت کنید که گردنبند تیروئید و پیشبند سربی محافظ برایتان بسته شود. حتی در صورت بستن پیشبند سربی بهترین کار این است که اگر عکس گرفتن ضروری نیست، رادیوگرافی را تا سهماهه دوم به تأخیر بیندازید.
بانوان باردار هر چند وقت یک بار باید به دندانپزشک مراجعه کنند؟
بهترین کار این است که در اوایل بارداری به دندانپزشک مراجعه کنید. بهترین زمانبندی این است که هر سه ماه یکبار نزد دندانپزشک بروید و این روند را تا پایان شیردهی ادامه بدهید.
مسواک زدن برایم سخت است، پیشنهادی برای من دارید؟
بسیاری ازخانمهای باردار در دوران بارداری رفلکس گگ یا همان عق زدن شدیدی را تجربه میکنند، به همین علت مسواک زدن برایشان سخت میشود. این گروه از خانمها باید از خمیردندان ملایم و بدون طعم حاوی فلوراید استفاده کنند. همچنین میتوانند دهانشان را با دهانشویه فلورایددار غیرالکلی بشویند.
عصبکشی درمان ایمنی برای بانوان باردار است؟ کشیدن دندان در دوران بارداری بدون خطر است؟
بله، به تأخیر انداختن درمانهای اورژانسی ممکن است مشکلات پیچیدهتری را به دنبال داشته باشد. سلامت دهان و دندان مادر بدون شک بر سلامت جنین اثر میگذارد. مبتلا شدن به عفونت جدی در دوران بارداری بسیار بدتر است. برای خانمهای باردار از بیحسی موضعی برای بیحس کردن یک ناحیه از دهان استفاده میشود. دوره حساس و مهمی که واقعاً باید نگرانش باشید، سهماهه نخست بارداری است، درهرحال قبل از درمان با دندانپزشک مشورت کنید و حتماً وضعیت بارداریتان را به ایشان اطلاع بدهید.