وقتی صحبت از موادی میشود که روکش‌های دندانی از آن‌ها ساخته شده‌اند، چندین گزینه، از جمله سرامیکی و فلزی مورد بحث قرار می‌گیرند. گزینه دیگری که اکنون برای برخی افراد در دسترس است، روکش زیرکونیا است. روکش‌های زیرکونیا، از دی اکسید زیرکونیوم، یک نوع بسیار بادوام از مواد سرامیکی، ساخته شده‌اند. در ادامه با مزایا، ماندگاری، قیمت و… این نوع روکش‌ها بیشتر آشنا خواهید شد.
روکش زیرکونیومی چیست؟
زیرکونیا یک لعاب سرامیکی جامد سفید و یکی از چندین ماده جدید است که استحکام فلز را با زیبایی و جذابیت دندان مانند پرسلان (چینی) ترکیب می‌کند. این روکش، دائما برای بهبود عملکرد، در حال توسعه است.
مزایای استفاده از روکش زیرکونیومی
در زیر به برخی از مزایای این روکش، اشاره شده است:
استحکام زیاد
یکی از بزرگترین چالش‌ها در زمینه دندانپزشکی این است که اطمینان حاصل شود که در روش‌های ترمیمی، از مواد زیست سازگار استفاده شود که بتوانند در برابر فشار اعمال شده توسط نیروهای جویدن مقاومت کنند. زیرکونیا، نسبت به پرسلان استحکام بسیار بیشتری دارد، با 5 برابر استحکامی که در چینی و سایر انواع روکش‌ها دیده میشود.
مقاومت بهتر در برابر لکه
زیرکونیا می‌تواند بسیار بهتر از روکش‌های سرامیکی یا کامپوزیت‌ها در برابر لکه مقاومت کند. این برای بیماران دندانپزشکی که داشتن لبخندی زیبا برای آن‌ها اولویت دارد، مهم است. این نوع روکش، در برابر لکه‌های قهوه، چای، شراب و نیکوتین مقاومت می‌کند. تنظیم رنگ روکش ممکن است به مرور زمان لازم باشد، زیرا دندان‌های طبیعی به مرور زمان، به دلیل لکه دار شدن یا افزایش سن تغییر رنگ می‌دهند.
محافظ دندان اصلی
روکش‌های زیرکونیومی، نیازی به برداشتن دندان طبیعی ندارند. این بدان معناست که حفظ سلامت دندان‌های طبیعی بسیار زیاد بوده، که می‌تواند راهی ماندگار برای تضمین سلامت کلی دندان داشته باشد. حفظ دندان طبیعی فرد، اغلب اولویت دندانپزشکان است.
خواص ضد حساسیت
زیرکونیوم، سازگاری بالایی با بدن انسان دارد و به همین دلیل است که این ماده را می‌توان همراه با تعدادی از کاربردهای پزشکی یافت. احتمال بسیار کمی وجود دارد که بیمار واکنش آلرژیک به زیرکونیا بدهد، که قاعدتا، مزیت محسوب میشود.
ظاهر طبیعی
در حالی که رنگ و شفافیت زیرکونیا ظاهر بسیار طبیعی‌تری به آن می‌دهد، به طوری که به خوبی با دندان‌های طبیعی ترکیب میشود، اما همیشه برای استفاده روی دندان‌هایی که در دید هستند، انتخاب خوبی نیست.
مقاومت در برابر دما
توانایی مقاومت بهتر در برابر دماهای گرم و سرد می‌تواند به محافظت در برابر حساسیت مفرط که اغلب در سایر روکش‌ها دیده میشود، کمک کند. روکش زیرکونیوم، رسانایی حرارتی پایینی داشته و مانند سایر روکش‌ها نوسانات شدید دما را منتقل نمی‌کند.
به راحتی ترمیم میشود.
این روکش، به راحتی قابل تغییر است، به شکلی که شما نیاز دارید شکل می‌گیرد و در صورت نیاز به تغییر رنگ آن، می‌توان آن را برای تطابق کامل با دندان‌های طبیعی موجود، تغییر رنگ داد. علاوه‌براین می‌توان این روکش را جوری تعبیه کرد که دندان‌ها به خوبی روی هم چفت شده و مشکل جویدن نداشته باشید.
انواع روکش‌های زیرکونیوم
دندانپزشکان سه نوع متمایز از این روکش را ارائه می‌دهند: روکش تمام زیرکونیومی، روکش کاملا شفاف و روکش پرسلانی-زیرکونیومی.
روکش تمام زیرکونیومی
این مدل روکش، به دلیل استحکام عالی خود شناخته شده است و برای بیمارانی که مشکل عدم چفت شدن دندان‌ها روی یکدیگر یا دندان قروچه دارند، مناسب است. می‌توان آن را به رنگی درآورد که با دندان‌ها همخوانی داشته باشد، اما کمی مات است. به دلیل غیرشفاف بودن، استفاده از آن در دندان‌های عقبی توصیه میشود.
روکش زیرکونیومی کاملا شفاف
این نوع روکش، بیشتر برای مناطقی مناسب است که باید از نظر بصری زیبا باشند، اما در معرض نیروهای گاز گرفتن و ساییدن بسیار کمتری باشند. شفافیت این روکش، تحت تأثیر موادی است که به نور اجازه عبور از آن می‌دهند. با استفاده از روکش زیرکونیا، عیوب ساختاری یا ناخالصی‌ها می‌توانند نور را جذب کنند، نه اینکه اجازه دهند نور از آن عبور کند. حال، هنگامی که نور به هر گونه نقص ساختاری برخورد می‌کند، پخش میشود، که همین امر، شفافیت را کاهش می‌دهد. به همین دلیل، این مدل روکش، برای کاهش اثرات ناخالصی‌ها و عیوب ساختاری تولید شده است.
روکش پرسلانی-زیرکونیومی
این مدل روکش (PFZ)، شامل ساخت روکش زیرکونیومی تمام کانتور است. یک حفره، روی سر روکش تعبیه شده تا مقاومت زیرکونیا به خطر نیفتد. سپس، روکشی از چینی شفاف لایه لایه شده روی آن پخته (تعبیه) میشود. لکه‌هایی که روی این روکش اعمال میشود نیز برای ساختن جلوه‌ای طبیعی به این دندان است! و در نهایت این مدل روکش، ترکیبی نهایی از مقاومت در برابر سایش و زیبایی است.
روش قرار دادن روکش زیرکونیوم
مراحل تعبیه این روکش روی دندان را می‌توان به دو صورت توضیح داد: روش معمول دو جلسه‌ای و روش یک روزه (تک جلسه‌ای).
روش دو جلسه‌ای
- اشعه ایکس از دهان گرفته میشود.
- دندان برای قالب زدن آماده شده است (بیهوشی و برداشتن لایه خارجی دندان ممکن است نیاز باشد).
- دندانپزشک از دندان قالب گرفته و به آزمایشگاه می‌فرستد.
- روکش موقت روی دندان گذاشته میشود تا زمانی که روکش دائمی آماده شود.
- برای تعویض روکش موقت با روکش دائمی دوباره به کلینیک مراجعه می‌کنید.
روش یک روزه
انجام این روش، معمولاً در کلینیک‌هایی که یک آزمایشگاه داخلی دارند، امکان پذیر است. این روش به طور معمول به این صورت است:
- دندانپزشک، دندان را معاینه کرده و اسکن دیجیتالی از دهان و دندان می‌گیرد.
- در حالی که روکش تولید میشود، دندان شما برای روکش آماده میشود.
- روکش روی دندان قرار می‌گیرد.
روکش زیرکونیوم چقدر دوام دارد؟
این روکش، که نوعی روکش سرامیکی است، فوق العاده قوی، بادوام و در برابر شکستن مقاوم است. با رعایت بهداشت روزانه و مراقبت مناسب از دهان و دندان، این روکش می‌تواند حداقل 5 سال، اما احتمالا چندین دهه دوام بیاورد.
معایب استفاده از روکش زیرکونیومی
روکش زیرکونیا، دارای نکات منفی است که باید در نظر بگیرید. اگرچه این ماده شباهت بیشتری به دندان واقعی نسبت به طلا و سایر فلزات دارد، اما مات‌تر (شفافیت کم) از دندان اصلی است. اگر نیاز به تعویض دندان‌های جلویی دارید، زیرکونیا ممکن است رنگ متفاوتی نسبت به سایر دندان‌های شما داشته باشد و اگرچه استحکام یکی از مزایای این روکش است اما گاهی اوقات این مورد یک عیب حساب میشود. به عنوان مثال، اگر دندانپزشک شما می‌خواهد روکش شما را طوری تنظیم کند که بایت شما اصلاح شود (دندان‌هایتان به خوبی روی هم چفت شوند)، نیاز به سوهان کشیدن روکش دارد، زیرا اگر این کار را نکند، دندان اصلی شما آسیب می‌بیند. بنابراین، استحکام زیرکونیا، می‌تواند یک نقطه ضعف در نظر گرفته شود.
قیمت روکش زیرکونیوم
این روکش‌ها، به دلیل جنس و کلینیک دندانپزشکی معمولاً قیمت بیشتری نسبت به سایر انواع روکش‌های دندان مانند سرامیک، فلز و چینی (پرسلان) دارند. علاوه‌براین، منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنید نیز تاثیرگذار است.
جایگزین‌هایی برای روکش‌های زیرکونیومی
روکش زیرکونیا، تنها گزینه شما نیست. سایر موادی که معمولا در روکش‌ها استفاده می‌شوند عبارتند از:
- سرامیک
- چینی (پرسلان)
- فلز
- کامپوزیت رزینی
- ترکیبی از مواد، مانند پرسلان بر پایه فلز (PFM)
شما باید در مورد بهترین مواد برای دندان خود با دندانپزشک صحبت کنید. دندانپزشک، میزان باقی مانده دندان طبیعی شما، محل و عملکرد دندانی که به روکش نیاز دارد، میزان لثه‌ای که هنگام لبخند زدن یا صحبت کردن نمایان میشود و رنگ دندان‌های شما را بررسی می‌کند.
سوالات متداول
آیا روکش زیرکونیا بهتر از چینی است؟
زیرکونیا، استحکام و دوام بالاتری دارد. حداقل سه برابر قوی تر از روکش‌های چینی یا چینی بر پایه فلزی است. بر خلاف چینی، زیرکونیوم می‌تواند در برابر سایش و شکستن مقاومت کند، بنابراین روکش‌های زیرکونیا، نیروهای جویدن و دندان قروچه را تحمل می‌کنند.
آیا روش زیرکونیوم تغییر رنگ می‌دهد؟
این روکش، علاوه بر اینکه فوق العاده قوی و بادوام است، در برابر لکه نیز مقاوم می‌باشد! آن‌ها در واقع نسبت به دندان‌های طبیعی شما در برابر لکه مقاوم‌ترند، بنابراین در طولانی مدت روشن و زیبا می‌مانند.
آیا می‌توان روکش زیرکونیا را سفید کرد؟
محلول‌های سفید کننده فقط روی ساختار دندان طبیعی کار می‌کنند و قادر به عبور از هر نوع چینی، فلز یا زیرکونیا نیستند.
چه دهانشویه‌ای برای روکش بهتر است؟
شستشو با فلوراید (ACT، Crest Complete Care، Listerine Total Care) نیز برای استفاده در روز توصیه میشود. با مراقبت موثر و مداوم، روکش و ساختار دندان اصلی شما برای مدت طولانی سالم می‌مانند.
آیا می‌توانید قهوه با وجود روکش زیرکونیوم بنوشید؟
روکش زیرکونیا می‌تواند بسیار بهتر از روکش‌های سرامیکی یا رزینی در برابر لکه مقاومت کند. این روکش، در برابر لکه‌های قهوه، چای، شراب و نیکوتین مقاومت می‌کند.
آیا نصب روکش زیرکونیوم دردناک است؟
نصب این روکش، با تزریق آرامبخش شروع میشود و بنابراین وقتی دندانپزشک روی دندان شما کار می‌کند دردی را تجربه نخواهید کرد. در اصل، از بی‌حسی موضعی برای بی‌حس کردن ناحیه استفاده میشود.
