لثه سالم دارای قوای محكمی بوده و كاملاً بر روی استخوان چسبیده است و ذرات مواد غذایی نمی‌توانند بین آن قرار گیرند. عواملی مانند تمیز کردن نادرست یا شرایط خاص بهداشتی می‌تواند منجر به بیماری التهابی (ژنژیویت) شود. در صورت درمان نشدن ژنژیویت، عارضه بدتر شده و منجر به پریودنتیت می‌شود. ژنژیویت و پریودنتیت منجر به ایجاد شکاف بین دندان و ساختار لثه شده و باعث تشکیل پاکت دندان می‌شود. این بیماری‌ها را می‌توان با جراحی لثه درمان کرد. به عبارت دیگر، با جراحی لثه می‌توان پاکت‌های عمیق بین دندان‌ها و لثه را از بین برد. هدف از انجام جراحی لثه در برخی افراد بهبود ظاهر زیبای دندان‌ها و لثه است. به منظور کاهش عوارض جانبی و کاهش زمان بهبودی، جراحی لثه باید توسط یک پزشک ماهر و باتجربه انجام شود.
چه کسی کاندید جراحی لثه است؟
افراد مبتلا به بیماری شدید یا پیشرفته در اطراف لثه‌ها و بافت‌هایی که از دندان‌ها حمایت می‌کنند، معمولاً کاندید مناسبی برای جراحی پریودنتال هستند.
در صورتی که مبتلا به بیماری لثه هستید، ممکن است علائم زیر را داشته باشید:
- لثه‌های متورم و قرمز یا لثه‌هایی که خونریزی می‌کنند.
- پاکت‌های عمیق بین لثه‌ها و دندان‌ها
- دندان‌های شل
- درد هنگام جویدن
- بوی بد دهان
- لثه‌های عقب رفته از روی دندان‌ها
در صورت نیاز به جراحی پریودنتال، پزشک شما را از مزایای آن مطلع خواهد کرد. در صورت پیشرفته نبودن بیماری لثه، ممکن است پزشک درمان‌های محافظه‌کارانه را توصیه کند.
جراحی لثه برای درمان چه شرایطی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
بسته به نوع عارضه، جراحی لثه انواع مختلفی دارد. برخی از رایج‌ترین عارضه‌هایی که نیاز به جراحی لثه دارند عبارتند از:
تحلیل لثه
تحلیل لثه هنگامی رخ میدهد که بافت لثه که اطراف دندان را احاطه کرده عقب‌نشینی می‌کند و بخش‌هایی از ریشه دندان در معرض دید قرار می‌گیرد. از آنجایی که ریشه دندان، همانند تاج دارای مینای سخت و محافظ نیست، بنابراین ریشه دندان در معرض حساسیت و پوسیدگی قرار خواهد داشت.
برخی از علل اصلی تحلیل لثه عبارتند از مسواک زدن خیلی سفت، آسیب ناشی از ضربه یا حادثه، دندان‌های مصنوعی نامناسب، ژنتیک و استفاده از محصولات توتون و تنباکو. برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از مسواک زدن، دندانپزشک نحوه‌ی درست مسواک زدن را به شما آموزش خواهد داد. بیماری پریودنتال اغلب با یک روش غیرجراحی به نام جرمگیری و تسطیح ریشه درمان می‌شود. اگر دندان مصنوعی با سایز نامناسب دارید، می‌توان آن را اصلاح کرد.
موارد شدیدتر تحلیل لثه ممکن است نیاز به یک عمل جراحی به نام پیوند لثه داشته باشد. متخصص لثه، بافت را از بخش دیگری از دهان برداشته و به قسمتی از لثه که تحلیل رفته پیوند می‌زند. این جراحی مانع از تحلیل بیشتر شده و حساسیت دندان را کاهش میدهد و می‌تواند زیبایی دندان‌ها را بهبود بخشد.
لبخند لثه‌ای یا لثه‌های ناهموار
زمانی که بافت لثه‌ای که دندان‌ها را پوشش میدهد بیش از حد باشد، لبخند لثه‌ای نامیده می‌شود (که نمایش بیش از حد لثه نیز نامیده می‌شود). دو گزینه برای برداشتن بافت لثه بیش از حد و نمایان شدن دندان‌ها وجود دارد. یکی از این روش‌ها جِنجیوکتومی است، که در طی این عمل بافت اضافه لثه برداشته می‌شود. روش دیگر افزایش طول تاج است همانند روش دیگر است با این تفاوت که علاوه بر حذف بافت لثه، مقداری از بافت استخوانی اطراف نیز به منظور افزایش طول دندان تراشیده می‌شود.
دندان پوسیده یا شکسته زیر خط لثه
در صورتی که دندان زیر لثه پوسیده باشد، یا اگر دندان کافی بالای خط لثه برای ترمیم نداشته باشید، ممکن است متخصص لثه از یک روش برای افزایش طول تاج استفاده کند.
بیماری پریودنتال
بیماری پریودنتال (بیماری لثه) ناشی از تجمع باکتری‌ها در اطراف خط لثه است که به پلاک (یک لایه چسبناک و بی‌رنگ) تبدیل شده است. براساس آمار منتشر شده در مجله تحقیقات دندانپزشکی، تقریبا نیمی از بزرگسالان بالای 30 سال در ایالات متحده مبتلا به برخی از بیماری‌های لثه هستند. در صورت عدم درمان بیماری پریودنتال، بافت و استخوان توسط پلاک نابود می‌شوند و پاکت‌ها می‌توانند در اطراف ریشه دندان‌ها شکل بگیرند. پاکت‌ها باکتری‌های بیشتری را در خود جای داده و به مرور دندان‌ها لق شده یا حتی می‌افتند.
در صورتی که به دلیل بیماری لثه، پاکت‌های عمیق دارید، دندانپزشک شما را برای انجام جراحی حذف پاکت لثه‌ای، به متخصص لثه ارجاع خواهد داد. در این روش، لثه‌ها عقب زده می‌شوند، و باکتری‌ها به طور عمیق از پاکت‌ها حذف می‌شوند، سپس لثه در جای خود قرار داده می‌شود.
انواع مختلف جراحی لثه و مزایای آنها
جراحی برای از بین بردن پاکت
جراحی لثه که برای از بین بردن پاکت استفاده می‌شود، جراحی کاهش پاکت نام دارد. روش‌های جراحی گوناگونی برای کاهش پاکت وجود دارد.
جِنجیوکتومی
در این روش جنجیوا حذف می‌شود. هنگامی که جنجیوا برداشته می‌شود، امکان دسترسی راحت‌تر برای حذف تارتار و صاف کردن کامل ریشه فراهم می‌شود. این روش باعث افزایش بهبود لثه‌ای و جابجایی لثه به کانتور اصلی می‌شود. جِنجیوکتومی را می‌توان توسط چاقوی جراحی، الکترود، پرتوهای لیزر یا مواد شیمیایی انجام داد.
جراحی جینجیوکتومی با کمک لیزر
لیزر مورد استفاده در دندانپزشکی اغلب دی اکسید کربن و نئودیمیوم: لیزر اندیاگ است. پرتوهای لیزر برای حذف جنجیوا استفاده می‌شوند.
جینجیوکتومی با الکتروسرجری
جینجیوکتومی با کمک سوزن‌های الکترود انجام می‌شود. با این حال، استفاده از الکتروسرجری زیاد توصیه نمی‌شود زیرا گرمای تولید شده می‌تواند به بافتی که از دندان حمایت می‌کند آسیب بزند.
جینجیوکتومی با استفاده از مواد شیمیایی
جینجیوکتومی با استفاده از مواد شیمیایی خاصی مانند د پتاسیم هیدروکسی انجام می‌شود؛ با این‌حال به دلیل مشکلاتی که این روش به همراه دارد، خیلی رایج نیست.
جراحی فلپ
این روش معمولا برای پاکت‌های عمیقی که بیش از 5 میلی‌متر هستند، انجام می‌شود. لثه‌ها بریده شده و فلپ بالا برده می‌شود، و دندانپزشک دید بهتری برای حذف تارتار دارد. اغلب، استخوان آسیب دیده نیز در طول این فرآیند تغییر شکل داده می‌شود. سپس فلپ با بخیه بسته می‌شود. این نوع جراحی پاکت‌های عمیق را به طور موثر درمان می‌کند.
جراحی پیوند لثه یا بازسازي هدايت شده بافت
این جراحی در درجه اول برای تحلیل لثه مورد استفاده قرار می‌گیرد، زمانی که لثه‌ها کانتور اصلی خود را از دست می‌دهند و به تدریج از خط لثه پنهان می‌شوند، که این اتفاق باعث نمایان شدن ریشه‌های دندان می‌شود. روش‌های مختلف پیوند لثه عبارتند از:
- پیوند ژینژیوال Autogenous: پیوند از سقف دهان بیمار گرفته شده و در ناحیه تحلیل رفته قرار می‌گیرد. در این روش بافت به خوبی پذیرفته شده و احتمال عدم پذیرش بافت خیلی کم است.
- پیوند بافت همبند: بافت همبند از سطح لثه در کام خود بیمار گرفته می‌شود، و سپس در قسمت مورد نظر گذاشته می‌شود.
- آلوژنیک یا آلوگرافت: پیوند از یک اهدا کننده خارجی گرفته شده و در منطقه آسیب دیده قرار می گیرد. از آنجایی که بیمار خود اهدا کننده نیست، تنها به یک جراحی برای قرار دادن بافت اهدا شده نیاز است.
جنجیوپلاستی
این روش جراحی درست شبیه به جِنجیوکتومی است، با این حال، هدف اصلی این روش درمان پاکت‌ها نیست، بلکه تغییر دادن جنجیوا و بازگرداندن آن به موقعیت اصلی در صورت تحلیل لثه است.
فرنکتومی و فرنوتومی
فرنوم یک بافت کوتاه است که به بخش داخلی لب‌ها و لثه متصل است. در صورت قرارگیری نامناسب فرنوم، می‌تواند لثه‌ها را از موقعیت طبیعی‌شان خارج کند، در نتیجه می‌تواند منجر به تحلیل لثه شود. بسته به شرایط موجود، برداشتن کامل یا جزئی فرنوم انجام می‌شود.
جراحی افزایش طول تاج
این نوع جراحی برای درمان لبخند لثه‌ای انجام می‌شود و به ترمیم پوسیدگی یا آسیب که زیر خط لثه رخ میدهد، کمک می‌کند.
جراحی کانتورینگ استخوان
این جراحی برای کانتور کردن لبه‌های استخوان انجام می‌شود.
آلوئولوپلاستی
این روش معمولا در بیمارانی که نیاز به پروتز یا دندان مصنوعی دارند، انجام می‌شود.
آمادگی برای جراحی لثه
پس از اینکه دندانپزشک برای جراحی لثه شما را به متخصص لثه ارجاع داد، اولین جلسه ملاقات با متخصص لثه شامل مشاوره است. در طول این جلسه مشاوره از دهان و سر فرد اشعه ایکس اضافه گرفته می‌شود. سابقه پزشکی فرد بررسی می‌شود. در مورد داروهای مصرفی فرد، از جمله داروهای بدون نسخه، ویتامین‌ها و مکمل‌ها سوالاتی پرسیده می‌شود. بسته به روش مورد نظر و سابقه پزشکی، به دلیل وجود برخی از شرایط پزشکی دندانپزشک ممکن است آنتی بیوتیک‌ها را به عنوان یک اقدام پیشگیرانه برای جلوگیری از عفونت (آنتي بيوتيک پروفيلاکسي) توصیه کند. برای برخی از شرایط و عوارض پزشکی، آنتی بیوتیک‌ها باید برای اقدامات پیشگیرانه قبل از روش‌های دندانپزشکی استفاده شوند. در صورت نیاز به بیهوشی عمومی، متخصص لثه توصیه می‌کند که 8 ساعت قبل از عمل از خوردن و نوشیدن اجتناب کنید. حتما توصیه‌های متخصص را دنبال کنید، اگر وضعیت مزمن مانند دیابت یا فشار خون بالا دارید، متخصص در طول روش به منظور پیشگیری از هرگونه عارضه مروبط به بیهوشی، مراقب شما خواهد بود. اکثر روش‌های پریودنتال را می‌توان به راحتی با استفاده از بیهوشی موضعی انجام داد.
بهبودی پس از جراحی
پس از هر روش دندانپزشکی، دندانپزشک دستورالعمل‌های دقیق را در مورد بهبودی به شما ارائه خواهد داد. زمان بهبودی بستگی به درمان دارد.معمولا، تا چند روز پس از جراحی لثه، نیاز به مصرف مسکن خواهید داشت. پزشک قبل از رفتن تمام داروهای مورد نیاز را تجویز خواهد کرد.همچنین ممکن است دندانپزشک موارد زیر را توصیه کند:
- استفاده از دهانشویه ضد عفونی کننده برای تمیز نگه داشتن ناحیه و جلوگیری از عفونت.
- اجتناب از تمرین شدید
خوردن غذاهای نرم در روزهای بعد از جراحی. برخی از مواد غذایی مناسب عبارتند از:
- ژله
- پودینگ
- بستنی
- ماست
- اسکرامبل
- پنیر
- پاستا
- پوره سیب زمینی
- نکشیدن سیگار دندانپزشک یک تا دو هفته بعد از یک نوبت برای چک آپ به بیمار میدهد.
در طول این جلسه جراح بهبود لثه‌ها را بررسی کرده و در صورت لزوم بخیه‌ها را می‌کشد. لثه‌های فرد پس از جراحی ظاهر و احساس متفاوتی دارند. لثه‌ها و دندان‌ها بهبود می‌یابند، سفت و قوی‌تر می‌شوند. برخی افراد ممکن است نسبت به دمای گرم یا سرد دچار حساسیت شوند و با استفاده از خمیردندان ضدحساسیت بهبود می‌یابند.
هزینه جراحی لثه
هزینه جراحی پریودنتال بسته به نوع روش و شدت بیماری متفاوت است. بسیاری از شرکت‌های بیمه حداقل بخشی از هزینه جراحی پریودنتال را پوشش می‌دهند. اگر توانایی مالی پرداخت هزینه‌ها را ندارید، این موضوع را با دندانپزشک خود در میان بگذارید. گاهی منشی دفتر دندانپزشک می‌تواند با شرکت بیمه در مورد گزینه‌های بهتر برای پرداخت هزینه درمان صحبت کرده و یا یک طرح عالی برای پرداخت به بیمار ارائه دهد. توجه داشته باشید که درمان طولانی مدت می‌تواند به درمان‌های پیچیده‌تر و گران قیمت در آینده منجر شود.
سوالات متداول
بهبودی از جراحی لثه چقدر طول می‌کشد؟
بهبودی بعد از جراحی لثه معمولا 2 هفته زمان می‌برد. با این وجود، زمان بهبودی ممکن است از فرد به فرد و بسته به نوع جراحی متفاوت باشد.
آیا در طول عمل جراحی لثه بی هوشید؟
از آنجایی که دندانپزشک برای بی‌حس شدن لثه از یک بی‌حسی موضعی استفاده می‌کند، در طول عمل به طور کامل یا تاحدودی بیهوش خواهید بود.
چرا نیاز به جراحی لثه داریم؟
جراحی لثه بهترین جایگزین ممکن برای درمان بیماری لثه است. بسته به وضعیت لثه، پزشک نوع جراحی دندان و روش‌های قبل و بعد از عمل را به شما پیشنهاد میدهد.
چه کسی جراحی لثه را انجام میدهد؟
پریودنتیست یا متخصص لثه، جراحی لثه را انجام می‌دهند.
چه مدت پس از جراحی پریودنتال می‌توانم مسواک بزنم؟
معمولاً می‌توانید بعد از 24 ساعت جراحی پریودنتال، دندان‌هایتان را مسواک بزنید. دندانپزشک به شما در مورد بایدها و نبایدها بعد از جراحی توصیه‌های لازم را می‌کند، پس نگران نباشید.
آیا لثه‌ها بعد از جراحی رشد می‌کنند؟
لازم نیست نگران رشد مجدد لثه‌ها بعد از جراحی باشید. بافت اضافی لثه‌ای که برای تغییر موقعیت خط لثه برداشته می‌شود، دوباره رشد نمی‌کند.
