با اینکه ارتودنسی نوعی روش درمانی بسیار رایج و متداول است، اما برخلاف تصور عمومی، میتوان برای یک یا دو دندان نیز ارتودنسی انجام داد که به آن ارتودنسی تک دندان گفته میشود. در برخی مواقع، علیرغم صاف و مرتب بودن سایر دندان‌ها، کج بودن یک دندان به‌دلیل ازدحام و شلوغی دندان‌ها و یا تنگی فک رخ میدهد. همچنین، از دست دادن زودرس دندان شیری یا دائمی نیز از مواردی است که میتواند باعث حرکت کردن یکی از دندان‌های مجاور و رشد کج آن شود. عامل دیگر جزو موارد نادر است، اما عادت به مکیدن شست نیز میتواند منجر به این امر شود. اگر دندان خود را محکم با زبان فشار دهید یا اگر سایز دندان‌های شما بزرگ باشند نیز ممکن است یک یا چند دندان شما کج شوند.
با این حال، روش‌های متعددی برای درمان و برطرف کردن کجی و نامرتبی تک دندان وجود دارد که گزینه‌هایی نظیر استفاده از انواع بریس ارتودنسی، ریتینر (نگهدارنده)، توسعه دهنده کام (پالاتال اکسپندر)، تراز کننده نامرئی یا شفاف، جراحی و لیزر از جمله این روش‌ها هستند. مشاوره با دندانپزشک میتواند در تصمیم‌گیری برای انتخاب بهترین و مناسب‌ترین روش درمانی برای شما، کاملاً مفید و مؤثر باشد.
در این مقاله میخواهیم شما را با ارتودنسی تک دندان آشنا کنیم.
ارتودنسی تک دندان
اکثر بیماران، بویژه افراد بزرگسال، تنها زمانی به‌دنبال ارتودنسی میروند که موارد شدید شلوغی و نامرتبی دندان، ناهمترازی دندان‌ها (عدم ردیف بودن دندان‌ها) یا چرخش شدید دندانی داشته باشند. با این حال، ممکن است این سؤال برای شما هم پیش بیاید که زمانی که تنها یک یا دو دندان کج و نامرتب بوده و یا به سمت داخل یا خارج چرخش داشته باشد چه کاری میتوان انجام داد؟ یکی از راه‌های درمان آن ارتودنسی تک دندان است.
هدف، تنها جنبه زیبایی شناسی این امر نیست. چرا که کج بودن تک دندان میتواند با فشار به سایر دندان‌ها، موجب ناهمترازی و کج شدن آنها نیز بشود. از سوی دیگر، احتمال پوسیدگی دندان مجاور و سایر عوارض نیز ناشی از تحت فشار بودن آنها به‌دلیل کجی یک دندان، بالا میرود. این مسئله حتی بهداشت دهان و دندان را نیز مختل میکند و ممکن است فرد نتواند فضای ما بین این دندان‌ها را به‌طور کامل تمیز کند.
با اینکه ممکن است در ظاهر، نامرتبی یا کج بودن یک یا دو دندان امری نگران کننده به نظر نرسد، اما با توجه به موارد بالا، دریافت درمان ارتودنسی تک دندان در مواقع کج بودن یک دندان از اهمیت بالایی برخوردار است. سلامتی قلب و سلامتی عمومی بدن نیز با سلامت و بهداشت دهان و دندان رابطه مستقیم دارد. بنابراین، حفظ سلامت دهان و دندان تحت هر شرایط و در هر سنی کاملاً ضروری و حیاتی است.
علاوه بر حفظ سلامتی، درمان این مورد موجب بهبود زیبایی ظاهری نیز میشود. کج یا نامرتب بودن هر چند عدد دندان، میتواند تأثیر منفی بر روی ظاهر شما داشته و از جذابیت چهره و لبخند شما بکاهد. گاهاً حتی کج بودن دندان میتواند باعث شود که فرد ظاهری بچگانه داشته یا بزرگتر از سن واقعی خود دیده شود.
علاوه بر این موارد، کج بودن یک دندان میتواند کل بایت (الگوی برهم‌آیی دندان‌ها) را مختل کرده و باعث شود که فشار بیشتری روی این دندان اعمال شود. نهایتاً عدم درمان این امر، ممکن است ترک خوردگی و شکستگی دندان یا اختلال مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) را در پی داشته باشد.
در آخر، باید این نکته را هم در نظر گرفت که اصلاح ناهنجاری ساختاری دندان (کج و نامرتب بودن دندان) میتواند برخی از مشکلات مربوط به تکلم را نیز برطرف کند. چنانچه شخصی دچار مشکلات تکلم باشد، مطمئناً غلبه کردن بر این مشکلات، موجب لذت بیشتر او و احساس آرامش و اعتماد بنفس بیشتر حین تعامل با دیگران خواهد شد.
انواع روش‌های ارتودنسی تک دندان
برای اصلاح کجی و نامرتبی یک یا دو دندان روش‌های متعددی وجود دارد که میتوانند بدون نیاز به تحمل بریس ارتودنسی کامل در دهان، لبخندی بی نقص و زیبا به شما ببخشند.
بریس ارتودنسی
استفاده از بریس‌های ارتودنسی روشی مؤثر برای صاف و ردیف کردن یک یا دو دندان کج شده است. در این حالت، میتوان از مجموعه کامل یا تکی بریس استفاده کرد که براکت‌ها و سیم‌ها تنها برای نواحی که به درمان و اصلاح نیاز دارند اعمال میشوند. با اینکه میتوان از روش سنتی بریس ارتودنسی کامل برای این موارد نیز استفاده کرد، اما نیازی به این امر نبوده و میتوان مشکل کجی یک دندان را با روش‌های جایگزین نیز برطرف کرد.
ریتینر (نگهدارنده)
کج بودن یک دندان را میتوان با استفاده از ریتینر متحرک یا ثابت به‌طور کاملاً مؤثر اصلاح کرد. دندانپزشک متخصص میتواند در انتخاب بهترین نوع ریتینر که متناسب با سبک زندگی، راحتی و سایر عوامل شخصی شما باشد، کمک کند.
اکثریت بیماران استفاده از ریتینر متحرک را ترجیح میدهند، چرا که میتوانند در صورت نیاز آنرا از دهان خود خارج کنند. با این حال، ریتینر متحرک برای افرادی که نظم و اصول استفاده از این ابزار را رعایت نمیکنند، انتخاب مناسبی نیست. اما اگر حس میکنید که شما شخصی هستید که میتوانید اصول و قواعد استفاده از آنرا رعایت کنید، پس ریتینر متحرک گزینه درمانی مناسبی برای شما خواهد بود.
توسعه دهنده کام (پالاتال اکسپندر)
وسیع کننده‌ی کام یا پالاتال اکسپندر، ابزاری است که در قوس فوقانی دهان قرار گرفته و سقف دهان یا همان کام را باز و پهن میکند. این امر فضای کافی را به دندان‌ها میدهد تا دندان‌ها به سمت موقعیت طبیعی خود حرکت کنند. با اینکه توسعه دهنده کام ابزاری است که با قرارگیری در سقف دهان تقریباً از دید پنهان میشود، اما این ابزار نیاز به تنظیم شدن دوره‌ای دارد که ممکن است منجر به ایجاد درد و ناراحتی جزئی و موقتی حین تنظیم شدن شود.
تراز کننده نامرئی یا شفاف
با استفاده از تراز کننده نامرئی یا شفاف میتوان به‌تدریج دندان‌های نامرتب را به سوی موقعیت مناسب جابجا کرد. تراز کننده نامرئی بهترین وسیله برای اصلاح کجی تک دندان است، چرا که به اندازه بریس سنتی جلب توجه نمیکند. اما همچنان مؤثر بوده و میتواند دندان را صاف کند.
علاوه بر این، اگر مشکل بایت نداشته باشید و شدت نامرتبی دندان‌های شما زیاد نباشد، اصلاح دندان با تراز کننده نامرئی یا شفاف معمولاً نسبت به بریس سنتی زمان کمتری خواهد برد.
جراحی
در برخی موارد (بسیار به ندرت در مقایسه با سایر روش‌های درمانی)، دندانپزشک ممکن است تصمیم بگیرد که کشیدن دندان به‌وسیله‌ی جراحی بهترین گزینه است تا فضای کافی برای دندان مجاور ایجاد شود و بتواند در موقعیت مناسب خود قرار بگیرد. این گزینه درمانی تهاجمی بوده و به دوره نقاهت نیاز خواهد داشت، اما جای نگرانی و خطری ندارد.
درمان با لیزر
گاهاً ممکن است که پزشک درمان با لیزر را توصیه کند. در این روش، دندان با لیزر بریده شده و صاف میشود. با اینکه این روش درمانی نتایج کاملاً سریعی دارد، اما در هر موردی هم قابل استفاده نیست. برای اطلاع بیشتر در مورد لیزر درمانی میتوانید با پزشک خود مشورت کنید.
توجه داشته باشید که این روش نسبت به سایر روش‌های بالا تهاجمی‌تر بوده و با آسیبی که در اثر فرسایش با لیزر به دندان وارد میشود، دندان مستعد حساسیت و درد خواهد شد.
مشکلات و عوارض احتمالی ناشی از ارتودنسی تک دندان
با اینکه ارتودنسی تک دندان مزایای متعددی دارد، اما باز هم احتمال بروز برخی عوارض وجود دارد که ممکن است شما دچار آن شوید. توجه داشته باشید که قرار نیست شما همه این علائم و عوارض را یکجا و حتماً تجربه کنید. با این حال، شایع ترین عوارضی که احتمال بروز آنها در ارتودنسی تک دندان وجود دارند عبارتند از:
- بروز درد و ناراحتی: حرکت و جابجایی دندان طبیعتاً امری دردناک خواهد بود، اما این مورد به مرور زمان کمتر میشود.
- درد فک: بسته به نوع و روش درمانی، ممکن است در طول درمان یا پس از آن، در مواردی مثل جراحی، درد فک را تجربه کنید.
- خونریزی لثه: بسته به نوع درمان ممکن است با عوارض جانبی مثل تحریک شدن و خونریزی لثه روبرو شوید.
- ایجاد مشکل در غذا خوردن: استفاده از برخی از ابزارها میتواند باعث ایجاد حساسیت یا زخم دهان شود.
- تضعیف بهداشت دهان و دندان: برخی از روش‌های درمانی به‌دلیل استفاده از ابزاری خاص در داخل دهان، رعایت موارد بهداشت دهان و دندان را سخت میکنند. با این حال، محصولات خاصی نیز وجود دارند که میتوانند به حفظ بهداشت دهان و دندان در این شرایط کمک کنند.
- حساسیت یا آلرژی: برخی از افراد ممکن است که به روش‌های درمانی خاصی حساسیت نشان دهند. در اینصورت باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- تحلیل روی ریشه دندان: برخی از درمان‌ها به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم بر روی ریشه دندان اثر میگذارند. باید قبل از اقدام به درمان، توسط دندانپزشک از احتمال بروز این مشکل مطلع شوید.
- عود مشکل: گاهاً در برخی موارد، مشکل درمان شده عود میکند که در اینصورت یا باید درمان را تکرار کرد و یا عدم موفقیت روش درمانی را پذیرفت.
هزینه ارتودنسی تک دندان
هزینه ارتودنسی تک دندان (یا دو دندان) بدون انجام معاینه کامل توسط دندانپزشک قابل برآورد نیست. این امر به این دلیل است که گزینه و روش درمانی که برای شما مناسب است ممکن است با روش درمانی شخص دیگری متفاوت باشد.
از سوی دیگر، عواملی مانند روش درمانی، کیفیت یا برند ابزار استفاده شده در درمان، میزان تخصص و مهارت پزشک، امکانات و موقعیت مکانی کلینیک، همگی در تعیین هزینه ارتودنسی تک دندان دخیل هستند.
سخن نهایی
با اینکه در گذشته به‌دلیل محدودیت گزینه‌های درمانی، اکثریت افراد از اصلاح یا درمان کجی یک یا دو دندان منصرف میشدند، اما امروزه به لطف پیشرفت علم و تکنولوژی، کجی تک دندان روش‌های درمانی و اصلاحی متعددی دارد که افراد را به برطرف کردن این مشکل ترغیب میکنند.
یکی از راه‌های درمان کجی تک دندان، ارتودنسی می‌باشد، که به ارتودنسی تک دندان معروف است. روش‌های متعدد دیگری نیز هستند؛ انتخاب بهترین و مناسب‌ترین روش درمانی به شدت مشکل شما و صلاحدید پزشک بستگی خواهد داشت.
فراموش نکنید که اصلاح کجی تک دندان تنها بخاطر جنبه زیبایی نبوده و عدم درمان این مشکل میتواند عوارض ناخوشایند دیگری به‌دنبال داشته باشد.
پرسش‌های متداول
آیا ارتودنسی تک دندان بی خطر است؟
بله، ارتودنسی تک دندان کاملاً مشابه ارتودنسی کامل دندان‌ها بوده و بی‌خطر است.
آیا ارتودنسی به دندان‌ها آسیب میزند؟
احتمال کمی از آسیب دیدن دندان و لثه تحت ارتودنسی وجود دارد، اما این امر در مقایسه با مزایای متعدد این روش درمانی به چشم نمی‌آید.
آیا میتوان برای یک دندان از بریس استفاده کرد؟
صاف کردن تک دندان کج با بریس، روشی بسیار متداول و رایج است.
آیا میتوان از تراز کننده‌های شفاف برای تک دندان استفاده کرد؟
بله، میتوان از تراز کننده‌های شفاف برای درمان یا اصلاح نامرتبی و کجی تک دندان استفاده کرد. با این حال، باید بدانید که برخی موارد شدید را نمیتوان با استفاده از این ابزار اصلاح کرد.
درمان کجی تک دندان به روش ارتودنسی چقدر طول می‌کشد؟
شدت کج بودن دندان و روش مورد استفاده این امر را تعیین میکنند. به‌طور کلی برخی از روش‌های درمانی سریع‌تر از سایر آنها هستند.
آیا ارتودنسی تک دندان عوارضی هم دارد؟
با اینکه عوارض ناشی از ارتودنسی تک دندان جدی نبوده و به سرعت رفع میشوند، اما باز هم نمیتوان گفت که این روش به‌طور کامل بدون عوارض است.
