روکش‌های دندان پروتزهای ثابتی هستند که به جهت تقویت یک دندان ضعیف و یا برای آنکه بریج‌های دندانی را به درستی در جای خود نگه دارند استفاده می‌شوند. اگرچه روکش‌های دندان به طور کلی طول عمری در حدود ده تا پانزده سال دارند، اما هر روکش به تنهایی می‌تواند شرایط مخصوص به خود را داشته و لازم شود که به طور مجزا و به دلیل نیاز به ترمیم و یا تعویض، در دوره زمانی کوتاهتر مورد بررسی مجدد قرار گیرد.
در برخی موارد، واضح است که روکش نیاز به تعویض شدن دارد؛ مثلاً روکش دندان از جای خود درآمده و یا به شدت آسیب دیده باشد. برخی موارد هم این نیاز به وضوح مشخص نیست و مشکلات آن آشکار نیستند. اگر به نشانه‌هایی که از وجود اشکالی خبر می‌دهند توجه نشود، می‌توانند در نهایت موجبات ناراحتی و اشکال برای شما بشوند. در این مقاله، موضوع تعویض روکش دندان را بررسی می‌کنیم.
آیا امکان تعویض روکش دندان وجود دارد؟
در صورتی که لازم شود، اغلب روکش‌های دندانی را می‌توان تعویض کرد؛ مشروط به آنکه باقی مانده ساختار دندان به اندازه کافی برجای باقی باشد تا بتواند روکش را بر روی خود نگه دارد. ممکن است که لازم باشد برخی درمانهای جانبی هم انجام شوند؛ به طور مثال، اگر پوسیدگی وجود دارد، برداشته شود و یا ساختار آن تقویت شود؛ همچنین ممکن است ریشه دندان به درمان نیاز داشته باشد؛ در هرصورت تا جایی که باقیمانده ساختار دندانی در شرایط مناسبی باشد که بتوان یک روکش جدید را بر روی آن قرار داد، این درمان می‌تواند به خوبی برای ترمیم شرایط موجود انجام پذیرد.
اما برخی اوقات، به دلیل پوسیدگی‌های دندان آسیب دیده و یا ترک خورده، آسیب‌هایی به روکش وارد شده و در نهایت باعث شده دندان دیگر قابل درمان و نگهداری نباشد و بهتر آن باشد که به جای روکش، خود دندان جایگزین شده؛ و به عنوان مثال از ایمپلنت و یا بریج استفاده شود.
زمان تعویض روکش دندان
اینکه روکش دندان چه اندازه عمر می‌کند به عوامل بسیاری بستگی دارد، اما پیش از هر چیز جنس موادی که روکش از آنها تهیه می‌شوند، تعیین کننده است.
- روکش‌های پرسلن، که به دلیل قیمت به صرفه آن، طرفداران بسیاری دارند و تا 15 سال دوام می‌آورند.
- روکش‌های سرامیک تا 10 سال و یا اندکی بیشتر قابل استفاده هستند.
- روکش‌های فلزی می‌توانند تا 20 سال و یا بیشتر دوام داشته باشند.
- روکش‌های طلا و یا زیرکونیا که دائم العمر هستند.
البته ممکن است شرایطی هم پیش آید که لازم شود که روکش دندان بسیار زودتر از زمان پیش بینی شده برای دوام آن، تعویض شود.
علت‌های تعویض روکش دندان
ممکن است به دلیل گذشت زمان، جراحات، فرسودگی به دلیل استفاده و یا پوسیدگی، روکش دندان از دست برود و یا آنکه شکل و اندازه آن تغییر کند. برخی از علائم که نشان از ضرورت تعویض روکش دندان دارند عبارتند از:
فرسودگی در اثر استفاده
روکش‌هایی که عموماً مورد استفاده هستند از جنس پرسلن می‌باشند. این روکش‌ها بسیار بادوام هستند و به آسانی هم تغییر رنگ نمی‌دهند. با این وجود اگر شما عادت به دندان قروچه، یا ساییدن و فشردن دندانها بر روی یکدیگر داشته باشید، می‌توانید باعث فرسودگی روکش دندان خود بشوید. در برخی موارد، افرادی که دچار عادت ساییدن دندانها هستند، ناچار می‌شوند که روکش دندانهای خود را پس از مدت پنج سال تعویض کنند.
مدت زمان دوام روکش دندان
در صورتی که از روکش‌ها دندانها به درستی مراقبت شود، آنها می‌توانند تا 15 سال دوام داشته و هیچ نشانه‌ای از فرسودگی در اثر آسیب نشان ندهند. اما در هر حال، برای روکش‌هایی که بیشتر از یک دهه از عمر آنها می‌گذرد، ممکن است که زمان تعویض فرا رسیده باشد. روکش‌های قدیمی مقاومت کمتری دارند و احتمال ترک خوردگی آنها زیاد است. در نتیجه احتمال اینکه خرده‌های غذا در میان این ترک‌ها تجمع کرده و موجبات پوسیدگی دندانها را فراهم کنند، افزایش می‌یابد. در صورتی که ده سال از عمر روکش‌های دندان می‌گذرد، لازم است که آزمایش‌های دندانپزشکی انجام شوند.
روکش‌های لب پر شده و یا شکسته
روکش دندانها می‌توانند لب پر شده و یا بشکنند. برای مثال ممکن است تصادف، یا آسیب‌های ورزشی و یا آنکه تکه سنگ یا قطعه‌ای از غذا در هنگام جویدن سبب این اتفاق شوند؛ حتی ممکن است صرفاً به دلیل فرسودگی ناشی از استفاده در طی زمان، روکش دندان لب پر شده یا بشکند. به همین ترتیب، کیفیت رسیدگی‌ها و درمانهای دندانی، به همراه مراقبت‌های در منزل و عادت‌های بهداشتی بیماران نیز بر افزایش طول عمر و موفقیت در نگهداری از روکش دندانها تأثیر زیادی دارند.
عفونت
روکش دندان به نحوی ساخته شده تا به همان شکل از دندان محافظت کند که مینای دندان محافظت می‌کند. اما این بدان معنی نیست که دندان دچار عفونت و پوسیدگی نشود. در بیشتر مواقع، لازم می‌شود که روکش دندان از جای خود خارج شود تا پوسیدگی‌هایی که در دندان زیر روکش اتفاق افتاده درمان شوند.
در صورتی که عفونت‌ها به عاج و یا پالپ دندان سرایت کرده باشند، لازم است که روت کانال انجام شود. در این صورت برای اینکه عفونت قسمت پالپ خارج شود، باید روکش را از جای خود خارج کرد. در بیشتر موارد، لازم می‌شود که یک روکش جدید به جای روکش قبلی استفاده شود.
در مواردی که دندان دچار آبسه شده باشد، قبل از هرچیز باید به کمک آنتی بیوتیک عفونت را درمان کرد. اما اگر عفونت به طور کامل درمان نشود، ضرورت دارد که روکش دندان را خارج کرد تا آبسه کشیده شده و عفونت درمان شود.
عقب نشینی لثه
همانطور که دندانهای طبیعی به دلیل سنتز مواد در اطراف آنها، جاذب باکتری و پلاگ های دندانی می‌شوند، این مورد برای روکش‌های دندانها نیز اتفاق می افتند. در واقع، احتمال جذب باکتری‌هایی که باعث ایجاد پلاک می‌شوند، در اطراف روکش‌ها بیشتر هستند. این امر باعث می‌شوند که لثه‌ها از اطراف دندان عقب نشینی کنند.
این اتفاق معمولاً به دلیل عدم رعایت بهداشت صحیح دهان و دندان است؛ و مهم است که در زمان مسواک و نخ کشیدن دندان نسبت به مناطق اطراف روکش‌ها توجه ویژه داشت تا اطمینان حاصل شود که همه باکتری‌های از بین رفته باشند.
همچنین می‌تواند نشانه آن باشد که روکش دندان به شکل نامناسبی در جای خود قرار داده شده است. حتی در صورتی که اندکی حساسیت‌های لثه‌ای در اطراف روکش‌های دندان خود مشاهده می‌کنید، به دندانپزشک خود مراجعه کرده و درخواست کنید که اطلاعات بیشتری درمورد مراقبت از روکش‌ها به شما داده شود.
واضح‌ترین علامت نیاز به تعویض روکش این است که از جای خود در آمده باشد. این اتفاق معمولاً زمانی رخ می‌دهد که روکش به دلیل استفاده دچار فرسودگی شده و یا برای دهان و دندانها اتفاقی پیش آمده باشد. در صورتی که روکش کنده شده باشد، باید فوراً با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
تغییر رنگ روکش دندان
تغییر رنگ روکش دندان یکی از عمده‌ترین دلایل تعویض روکش است که به دلیل گذشت زمان، تغییر شکل لثه و ظاهر دندان و لبخند می‌تواند برای ما اتفاق افتاده و لذا روکش‌ها دیگر ظاهر مطلوبی نداشته باشند. به علاوه، مواد سرامیکی به کار رفته در روکش‌ها (به ویژه در نسل‌های قبل‌تر آن) می‌توانند در طی زمان زیبایی و شادابی طبیعی خود را از دست بدهند. تغییراتی که در طی زمان رخ می‌دهند، مانند تغییر رنگ دندانها و مواد، هم می‌توانند در شدت این اتفاق مؤثر باشند. مدل‌های قدیمی‌تر به اندازه مدل‌های جدید طبیعی و زیبا نیستند و بعید هم نیست که لبه‌های سیاه رنگی که ظاهر نامطلوبی دارند را نیز در اطراف روکش مشاهده نمود، به ویژه در مورد آن روکش‌هایی که در آنها فلز به کار رفته است.
بیشتر مردم مایل هستند تا برای بهبود و زیبایی لبخند خود، این روکش‌ها را تعویض کنند تا ظاهر دندانهای آنها جذاب و سفید باشد؛ به ویژه آنکه در مقایسه با دو دهه گذشته، افراد دندان‌هایی که سفیدتر باشند را ترجیح می‌دهند.
پوسیدگی دندان
روکش دندانها می‌توانند نقش مهمی در مراقبت از دندانهای شما در برابر آسیب‌ها داشته باشند. زمانی که روکش دندان شما به دلیل فرسودگی ناشی از استفاده می‌شکند، باکتری‌ها به آسانی می‌توانند به درون دندان راه پیدا کرده و باعث پوسیدگی دندانها شوند. در صورتی که دندان‌هایی که در زیر این روکش‌ها هستند آسیب ببینند، ممکن است نیاز شود که روکش دندانها نیز تعویض شوند. درنتیجه باید روکش قدیمی برداشته شود تا ابتدا پوسیدگی دندان درمان شده و سپس روکش جدیدی جایگزین شود.
نحوه و مراحل تعویض روکش دندان
چه شما بخواهید روکش‌های قدیمی را تعویض کنید و یا آنها را ترمیم کنید، درهر صورت فرایند آن به شکل ذیل می‌باشد:
- ارزیابی روکش و یا دندان: اولین قدم درآوردن روکش است که پس از بی حسی موضعی انجام می‌شود. دندانپزشک پس از آنکه روکش را خارج کرد، دندان زیر آن را برای تشخیص هر نوع پوسیدگی و یا آسیب بررسی می‌کند. برای آنکه معلوم شود که روکش همچنان می‌تواند استفاده شود، باید به وضعیت دندان توجه کرد.
- درآوردن روکش قدیمی: ممکن است از موادی استفاده شود تا از چسبندگی روکش‌های قدیمی کاسته شود. در صورتی که روکش قدیمی به شکلی جدی آسیب ندیده باشد، دندانپزشک می‌تواند برای مدتی از آن استفاده کند. اما غالباً یک سری جدید ساخته می‌شوند، به ویژه در مواقعی که روکش‌ها شکل اولیه خود را از دست داده باشند.
- تراشیدن: برای آنکه بتوان به درستی روکش را در جای خود قرار داد، لازم است که بر روی دندان کارهایی انجام شود. وقتی که دندان قدیمی به شکل یک میخ کوچک تراش داده شود، روکش آسان‌تر می‌تواند بر روی دندان قرار بگیرد و از امکان گسترش باکتری‌های مشکل آفرین پس از قرار دادن روکش نیز جلوگیری می‌شود.
- قالب گیری: گام بعدی این است که اطمینان حاصل شود که روکش به دقت بر روی دندان تراشیده شده قرار می‌گیرد و هیچ شکافی در آن برای ورود باکتری‌ها وجود نخواهد داشت. دندانپزشک قالب دیجیتالی و یا فیزیکی را تهیه کرده و آن را برای ساختن روکش به آزمایشگاه ارسال می‌کند.
- قرار دادن روکش: وقتی که روکش آماده شد، زمان آن است که بر جای خود قرار داده شود. در صورتی که زمان زیادی برای تهیه روکش دندان نیاز باشد، ممکن است که از یک روکش موقت که با ماده‌ای موقت چسبانده می‌شود استفاده گردد. در نهایت نیز در هنگام قرار دادن روکش‌ها، دندانپزشک بررسی‌های لازم را انجام می‌دهد تا مطمئن شود که اندازه، رنگ و موقعیت قرار دادن روکش‌ها مناسب و صحیح است.
معمولاً، قرار دادن روکش دندان در طی چند مرتبه ملاقات با دندانپزشک انجام می‌گیرد، بنابراین لازم است که از روکش‌های موقت استفاده شوند. همچنین ممکن است که جاگذاری روکش‌ها در همان روز انجام شود، که در این صورت، از اسکن‌های تهیه شده توسط ابزارهای رایانه‌ای برای قالب سازی دندان استفاده می‌شود. در صورتی که ابزارهای پیشرفته دندانپزشکی در اختیار پزشک باشد، ظرف مدتی کمتر از 30 دقیقه می‌توان یک روکش بی عیب و نقص ساخت.
این امکان هم وجود دارد که با وجود روکش‌ها، جراحی کانال ریشه دندان را انجام داد. در اینصورت دندانپزشک می‌تواند روکش را بتراشد تا به دندانی که در زیر آن است دسترسی پیدا کند. البته با برداشتن روکش، دسترسی به دندان آسان‌تر می‌شود، اما در برخی موارد، این کار غیرممکن است. در صورتی که دندانپزشک روکش را برای دسترسی به ریشه بردارد، می‌تواند از همان روکش قدیمی استفاده کند و یا آنکه روکش جدیدی بسازد.
مراقبت از روکش جدید دندانها
تعویض روکش‌ها می‌تواند تا اندازه‌ای گران تمام شود، بنابراین برای آنکه لازم نشود تا در آینده‌ای نزدیک ناچار به تعویض مجدد شویم، لازم است به این نکات توجه کنیم:
- برای جویدن غذاهای سخت و چسبنده، از سمت دیگر دهان خود استفاده کنید تا از ساییدگی و فشار بر روی روکش‌ها پرهیز شود.
- لطفاً در زمان مصرف غذاهایی که چسبنده هستند، مانند کارامل‌ها، از سمتی که روکش دندان دارد استفاده نکنید، زیرا ممکن است که باعث شود که روکش در جای خود لق شده و یا از جا کنده شود.
- برای آنکه طول عمر روکش‌ها را افزایش دهید، از بهداشت دهان و دندان و مسواک و نخ کشیدن منظم آنها غافل نشوید.
هزینه و قیمت تعویض روکش دندان
هزینه تعویض روکش دندان می‌تواند بسته به تعداد مورد نیاز بیمار، جای قرار گرفتن آنها در دهان، تعداد دندان‌هایی که باید برای این فرایند آماده شوند، و مواد انتخاب شده برای روکش متفاوت باشد. برخی شرکت‌های بیمه درمانی هزینه روکش دندان را پرداخت می‌کنند، و برخی نیز برای این مورد پوشش درمانی ندارند.
محل کلینیک دندانپزشکی، تجربه و تخصص دندانپزشک شما نیز می‌تواند بر هزینه نهایی تعویض روکش دندان موثر باشند.
نتیجه گیری
روکش‌های دندان می‌توانند ابزار خوبی برای افرادی باشند که می‌خواهند از دندانهای خود در برابر پوسیدگی و آسیب مراقبت کنند. اگرچه لازم است که این روکش‌ها به طور پیوسته تعویض شوند، اما آنها قابل اعتماد و بادوام می‌باشند. روکش دندان عمر معینی دارد و بنابراین، لازم است که آنها را تعویض کرد. تعویض روکش‌ها، به جای استفاده مداوم از روکش‌های قدیمی می‌توانند به افراد در رعایت بهداشت دهان و دندان کمک کرده و از ایجاد مشکلات بعدی جلوگیری کنند، زیرا روکش‌های جدید یا شکل و قالب بهتری دارند و یا از مواد بهداشتی مناسب‌تری ساخته شده‌اند.
فرایند قراردادن روکش‌ها، عموماً در طی چند جلسه ملاقات با دندانپزشک انجام می‌شود که در طی آن، روکش به شکلی صحیح بر روی دندان قرار می‌گیرد. این روکش‌ها به سلامت لثه و زیبا شناسی دندانها و همچنین، به درست جویدن غذا کمک می‌کنند. ما به عنوان متخصصان حرفه‌ای دندانپزشکی در زمینه درمانهای دندانی می‌توانیم به شما خدمات عالی در این زمینه ارائه دهیم.
پرسش‌های متداول
آیا گذاشتن روکش دندان عملی دردناک است؟
پس از آنکه عمل روکش دندان انجام شد، برای مدتی می‌تواند دردناک باشد. در صورتی که درد بیش از دو هفته ادامه پیدا کند، لازم است که با دندانپزشک مشورت شود. قبل از گذاشتن روکش، از بیحسی موضعی استفاده می‌شود تا دندان بی حس شود.
آیا بیمه هزینه تعویض روکش دندان را پوشش می‌دهد؟
به طور کلی، یک روکش به طور میانگین 10 تا 15 سال عمر می‌کند، اما اغلب شرکت‌های بیمه هزینه تعویض روکش را پس از 5 سال پوشش می‌دهند. این موضوع به ویژه بستگی به بیمه شما دارد. بنابراین، لازم است که در این زمینه از شرکت بیمه خود سؤال کنید تا اطلاعات دقیقی به دست آورید.
چه اتفاقی می افتد اگر روکش دندان تعویض نشود؟
اگر روکش درآمده فوراً جایگزین نشود، دندانی که بدون روکش مانده به سرعت نابود می‌شود. همچنین، بی توجهی به گذاشتن روکش بر روی دندان موجب می‌شود که دندان لق یا کنده شده و یا اینکه تکه تکه شود.
آیا می‌توان یک روکش دائمی را درآورد و یا تعویض کرد؟
روکش دندانها عمر معینی دارند، و بنابراین ممکن است که لازم باشد پس از ده یا پانزده سال آنها را تعویض کنید.
چه مدت طول می‌کشد که یک روکش را بتوان درآورد و یا تعویض کرد؟
جلسه اول ملاقات با پزشک معمولاً حدود دو ساعت طول می‌کشد. پس از آن، دو تا سه هفته زمان لازم است تا آزمایشگاه دندانپزشکی روکش دائمی را بسازد. همچنین، برداشتن روکش موقت و تعویض آن با روکش دائمی نیز حدود 30 دقیقه زمان می‌برد.
چه مدت را می‌توان بدون روکش دندان گذراند؟
دندان می‌تواند چند هفته بدون روکش دوام بیاورد. اما درست نیست که دندان را بدون روکش برای این مدت باقی گذاشت؛ زیرا باعث می‌شود که دندان شما به هوای سرد و گرم حساس شده و آسیب ببیند. بنابراین، بهتر است که شما در سریعترین زمان ممکن روکش آسیب دیده و یا کنده شده را تعویض کنید.
آیا می‌توان دندانی که روکش آن کنده شده را مسواک زد؟
اگر شما روکش دندان را از دست داده باشید لازم است که به نحوی از دندان خود مراقبت کنید. در صورتی که دندان روکش خود را از دست بدهد، در برابر عوامل بیرونی بی دفاع شده و می‌تواند حساس شود. هرچه سریع‌تر از دندانپزشک خود وقت ملاقات بگیرید. برای تمیز نگهداشتن دندانها و رفع باقیمانده‌های غذا، دندانها را به آرامی مسواک زده و آنها را قبل از ملاقات با دندانپزشک تمیز کنید.
آیا می‌توانم در زمانی که روکش دندان افتاده است، از دهانشویه استفاده کنم؟
بهترین روش برای اینکه مطمئن شوید که محیط دهان پاکیزه شده است، این است که از دهانشویه‌های حاوی فلوراید استفاده کنید.
