تحلیل لثه (عقب نشینی لثه)، به از بین رفتن تدریجی بافت لثه گفته میشود؛ که در صورت درمان نشدن، ممکن است که، منجر به نمایان گشتن و بی حفاظ شدن ریشه دندان شود. تحلیل رفتن لثه، در افراد بالای۴۰ سال، شایعتر است، اما روند شروع این عارضه ممکن است در سالهای نوجوانی آغاز شود. تشخیص تحلیل لثه، در مراحل اولیه، دشوار است؛ زیرا تغییرات لثه، اغلب بدون علامت و به تدریج رخ میدهند. معاینات منظم دندانپزشکی، به جلوگیری از تحلیل لثه و ارزیابی عوامل خطرزا، کمک میکند. تحلیل رفتن لثه، عارضهای است که، نباید آن را نادیده بگیرید؛ و نباید منتظر شوید تا آن، به یک اورژانس دندانپزشکی تبدیل شود. به محض مشاهده علائم آن، یک وقت ملاقات با دندانپزشک خود تعیین کنید.
تحلیل لثه چیست؟
تحلیل (عقب رفتن) لثهها، زمانی اتفاق میافتد که لثهها، به پایینتر از حاشیههای قبلی خود، عقب رفته؛ و یا از بین میروند. به این عارضه، عقب نشینی لثه نیز میگویند؛ که میتواند بیشتر دندانها و ریشههای آنها را، در معرض باکتریها و آسیبها، قرار دهد.
تحلیل رفتن لثه، شکافهایی، در بین دندانها و لثهها ایجاد مینماید؛ که باکتریها به راحتی میتوانند در آنها رشد کنند. ممکن است دشوار باشد، که بفهمید آیا دچار تحلیل لثه، شدهاید یا خیر؛ به این دلیل که تحلیل لثه، به تدریج ایجاد میشود. با این وجود، حساسیت دندانی، یکی از اولین نشانههای تحلیل لثه، میباشد. بنابراین، مراقب این علامتها باشید.
این عارضه، باعث میشود که دندانهای شما، در برابر پوسیدگی، آسیب پذیرتر شوند. شاید متوجه شوید که، دندانهای شما، هنگام مسواک زدن و یا غذا خوردن، حساستر شدهاند. تحلیل رفتن لثه، میتواند خفیف، متوسط و یا شدید باشد؛ و ممکن است یک دندان یا چند دندان را درگیر نماید.
علائم تحلیل لثه
علائم رایج تحلیل لثه عبارتند از:
- حساسیت دندانی، به سرما و گرما
- تغییر ظاهر دندان، مثلاً دندان بلندتر به نظر میرسد و فضای بین لثه و دندان افزایش مییابد.
- خونریزی از لثه، بعد از مسواک زدن و یا نخ دندان کشیدن
- لثههای قرمز و متورم
- بوی بد دهان
- لق شدن دندانها
با این حال، در بسیاری از افراد، این علائم، بروز نمیکنند؛ و بنابراین، آنها نمیتوانند از عقب نشینی لثه خود آگاه شوند.
علتهای تحلیل لثه
تحلیل رفتن لثهها، میتواند منجر به ایجاد مشکلات جدی، در سلامت دهان و دندان شود، بنابراین دانستن علل زمینهای این عارضه، اولین قدم برای پیشگیری از آن است. متأسفانه، بعضی از عوامل ایجاد این عارضه، خارج از کنترل شما هستند. در اینجا، برخی از رایج ترین دلایل عقب رفتن لثهها، ذکر شده است.
ژنتیک
بعضی افراد، با لثههایی به دنیا میآیند که مستعد عقب نشینی هستند. حتی اگر به خوبی از دندانها و لثههای خود مراقبت کنید، ممکن است که بروز این عارضه، در خانوادهتان ارثی باشد.
مسواک زدن بیش از حد
مسواک زدن، با شدت زیاد، به مینای دندانها آسیب میرساند و بافت لثه شما را از بین میبرد.
ترومای دهان
مسواک زدن با شدت زیاد، یک نوع آسیب است که میتواند باعث تحلیل رفتن لثهها شود؛ اما انواع دیگر آسیبها نیز وجود دارند که میتوانند منجر به عقب نشینی لثهها گردند. اگر به دهان شما، صدمهای برسد؛ یا زمین بخورید و به صورت شما ضربه وارد شود، ممکن است باعث شل شدن یا کج شدن دندانهایتان گردد.
تحقیقات، نشان میدهند که آسیبهایی از این نوع، شما را بیشتر در معرض ایجاد تحلیل لثه، قرار میدهند.
بیماری پریودنتال
بیماری پریودنتال، مرحله اولیه بیماری لثه است که منجر به، التهاب لثه، قرمزی و تورم لثهها میگردد و اگر آن را نادیده بگیرید، میتواند به پریودنتیت تبدیل شود، که شکل پیشرفتهتری از بیماری لثه است که میتواند باعث تجمع باکتری، التهاب، عفونت و آسیب رسیدن به بافت لثهها و در نتیجه، تحلیل لثهها گردد.
تحلیل لثه و ارتودنسی
درمانهای ارتودنسی، به شکل بریس، اسپریدرها و الاینرهای نامرئی، راههای عالی برای صاف کردن دندانها و بهبود سلامت دهان و دندان شما، هستند. اما نیروی ثابتی که بر روی دندانهای شما وارد میشود و آنها را تغییر میدهد، میتواند منجر به التهاب و تحلیل لثه شود.
تحلیل لثه و ایمپلنت
حتی اگر بعد از کاشت ایمپلنت دندان، لثههای سالمی داشته باشید، باز هم خطر تحلیل لثه وجود دارد. اگر تحلیل لثه رخ دهد، میتواند منجر به ناکارآمد شدن کاشت ایمپلنت دندان و تعدادی دیگری از مشکلات جدی در سلامتی، گردد.
تحلیل لثه و دندان مصنوعی
دندانهای مصنوعی، باید به طور مرتب تمیز شوند تا از بیماریهای لثه، یا عقب نشینی لثهها جلوگیری شود. فقط زمانی که دیگر دندان طبیعی برای شما، باقی نمانده باشد، دندان مصنوعی کامل توصیه میشود. حتی در این صورت نیز، لثههای شما، همچنان مستعد تغییر و تحلیل لثه هستند.
اتصال زیاد فرنال
ماهیچههایی که لبها و گونههای شما را حرکت میدهند، در چند نقطه در دهان، به لثهها، متصل میشوند. غشاهایی که عضلات را به لثهها متصل میکنند “فرنا” (frena) نامیده میشوند. اگر فرنا در دهان شما، خیلی بالا متصل شده باشد، با هر حرکت، عضلات دهانتان، لثههایتان را بهطور مداوم میکشد و به مرور زمان باعث تحلیل لثه میشود.
دندان قروچه
اگر دندانهایتان را به هم میسائید، در زمانی که این کار را انجام میدهید، این نیرو میتواند باعث تحریک و آسیب وارد کردن به لثهها شود. این عارضه که دندان قروچه نامیده میشود، اغلب، شبها هنگام خواب، رخ میدهد و بسیاری از افرادی که به آن مبتلا هستند از این مشکل آگاه نیستند.
عدم رعایت بهداشت صحیح دندانها
اگر روزانه مسواک نزنید و نخ دندان نکشید، باکتریهای روی دندانها، به پلاک تبدیل میشوند که مادهای چسبنده است و روی دندانهای شما را میپوشاند. اگر پلاک را روی دندانها، رها کنید، پلاک به جرم و یا رسوب تبدیل میشود، که مادهای سخت است و برداشتن آن از روی دندانها، بسیار دشوارتر است.
وقتی جرمها، در زیر لثهها وارد شوند، لثهها را از دندانهایتان جدا میکند و لثهها شروع به عقبرفتن مینمایند.
درمان تحلیل لثه
اگرعقب نشینی لثههای شما خفیف باشد، جای نگرانی نیست. تشخیص زودهنگام، به این معنی است که شما بهترین شانس را برای تصحیح عواملی که ممکن است باعث ایجاد این مشکل شوند، قبل از اینکه بیش از حد پیش برود، دارید. دندانپزشک، به شما کمک میکند تا علت را شناسایی نمائید و نحوه رفع آن را به شما آموزش میدهد. ممکن است مجبور شوید عادتهای مسواک زدن و نخ دندان کشیدن خود را دوباره ارزیابی کنید، یک “اسپلینت دندان” بگیرید و یک مسواک متفاوت بخرید.
اگر به درمان بیماری لثه نیاز داشته باشید، متخصص دندانپزشک، ممکن است با یک پریودنتیست، متخصص لثه همکاری کند تا در مورد بهترین اقدامات برای شما، تصمیم گیری نماید. همراه با کمک دندانپزشکی، به تغییر عادتهایی که به تحلیل لثه، منجر شدهاند نیز فکر کنید.
آنتی بیوتیکهای موضعی
اگر تحلیل لثه، ناشی از بیماری پریودنتال باشد، دندانپزشک در مورد اینکه چگونه در تمیز کردن دندانهایتان موفقتر عمل کنید، شما را، راهنمایی میکند. جرم گیری و روت پلنینگ (تمیز کردن عمیق دندان) را میتوان تحت بی حسی موضعی انجام داد؛ تا از شر باکتریهای مضری که باعث بیماری لثه میشوند و در عمق زیر خط لثه قرار دارند خلاص شوید. گاهی اوقات، پریودنتیست شما (متخصص بیماریهای لثه)، ممکن است برای کمک به درمان بیماری لثه، وارد کردن آنتی بیوتیک را مستقیماً زیر لثهها، توصیه کند.
باندینگ دندان
گاهی اوقات، دندانپزشک، ناحیه تحلیل رفته لثه را، با رزین کامپوزیت همرنگ دندان، استتار میکند. این کار، ریشه دندانی که در معرض دید، قرار گرفته را میپوشاند و باعث میشود کمتر دیده شود و ناراحتی کمتری ایجاد نماید.
ارتودنسی
اگر دندانهای شما، کج، نوک تیز یا نامنظم باشند، میتوانند باعث تحلیل لثه شوند. در این موارد، بریسها، میتوانند یک گزینه درمانی باشند. هنگامی که دندانها در ردیف مناسب قرار گرفتند، ممکن است حاشیه لثه، به مرور زمان، خود را اصلاح کند.
بسته به علت، وسعت و علائم مرتبط با تحلیل لثه، ممکن است بتوانید از درمان جراحی، برای کمک به اصلاح این تحلیل رفتگی، استفاده کنید. این روش، توسط پریودنتیست، انجام میشود و پیوند لثه، نامیده میشود. پریودنتیست، میتواند در مورد این روش و آنچه میتوانید انتظار داشته باشید، بیشتر به شما بگوید.
ترمیم تحلیل لثه با جراحی فلپ
جراحی پیوند لثه، قابل پیشبینیترین و ماندگارترین گزینه درمانی، برای رفع تحلیل لثه است. به طور معمول، پریودنتیست (متخصص لثه)، این روش را انجام میدهد.
در طی این جراحی، از پیوند لثه، برای جایگزینی بافت لثه از دست رفته شما، استفاده میشود. بافت پیوند، معمولاً از سقف دهان شما گرفته میشود، اما گاهی اوقات میتوان از بافت استریل یک انسان اهداکننده استفاده کرد.
هنگامی که بافت پیوند لثه، در موقعیت مناسب قرار گرفت، جراح، آن را در جای خود بخیه میزند. انواع مختلفی از روشهای پیوند لثه وجود دارند. جراح، میتواند در تعیین اینکه کدام یک از این روشها، برای شرایط شما مناسب است، کمک کند. روشهای جدید پیوند لثه، کم تهاجمی هستند.
از سوی دیگر جراحی فلپ لثه، با لیزر نیز قابل انجام است که درد و ناراحتی بسیار کمتری دارد و با استفاده از آن، رگهای خونی نیز، در هنگام برش، بسته میشوند. بنا بر صلاحدید دندانپزشک شما، این فرآیند میتواند با لیزر و یا به صورت جراحی سنتی انجام شود.
دوران نقاهت بعد از جراحی فلپ چقدر است؟
دوره نقاهت شما به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله: تعداد دندانهایی که تحت درمان قرار گرفتهاند، پیوند لثه از کجا گرفته شده است و نوع روش پیوندی که انجام شده است. در بیشتر موارد، افرادی که تحت عمل جراحی رفع تحلیل لثه قرار میگیرند، پس از حدود دو هفته، بهبود مییابند.
بهبودی اولیه، حدود ۱۰ تا ۱۴ روز طول میکشد؛ اما کامل شدن بافت لثه، حدود ۶ ماه طول میانجامد. جراح شما، دستورالعملهای دقیقی را برای مراقبت بعد از عمل، در اختیار شما قرار میدهد. شما باید این دستورالعملها را، به دقت دنبال کنید تا بهبودی آسان و موفقیت آمیزی را داشته باشید.
روشهای پیشگیری از تحلیل لثه
شما میتوانید اقداماتی را برای جلوگیری از عقب رفتن لثههایتان، انجام دهید.
- اولاً، باید از مسواک زدن بیش از حد و شدید دندانهای خود، یا استفاده از مسواک با برس سفت خودداری نمائید. در عوض، باید از یک مسواک نرم استفاده کنید و از مسواک زدن بیش از حد اجتناب نمائید و ملایم مسواک بزنید. بیشتر از سه بار در روز مسواک نزنید. روزی یکبار نخ دندان بکشید و با توجه به دستور دندانپزشک خود، از دهانشویه استفاده کنید.
- تجمع پلاک و جرم، میتواند منجر به بیماری پریودنتال شود، بنابراین رعایت بهداشت دهان و دندان نیز میتواند به جلوگیری از تحلیل لثه، کمک کند.
- سیگار را ترک کنید و یک رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- در صورت لزوم، باید مصرف دخانیات را متوقف کنید و مصرف الکل را نیز کاهش دهید.
افرادی که در مورد دندانها یا تحلیل رفتن لثههای خود نگرانی دارند، باید به دندانپزشک خود مراجعه کنند تا نگرانیهای خود را با او، در میان بگذارند.
روشهای خانگی جلوگیری از تحلیل لثه
میتوانید لثههای در حال عقب نشینی خود را، با موادی که در خانه دارید، بازسازی کنید. البته این درمانها، جایگزین قرار ملاقات با دندانپزشک نمیشوند؛ اما آنها میتوانند به شما در متوقف کردن علائم و جلوگیری از بدتر شدن تحلیل لثه، کمک کنند.
شستشوی لثه با روغن
شستشو با روغن، یک روش رایج برای از بین بردن پلاکها و سایر ذرات غذا از دهان با روغنهای طبیعی است. به علاوه این، یک درمان طبیعی موثر برای درمان عقب نشینی لثه و التهاب لثه، است.
برای این کار، به روغن کنجد یا روغن نارگیل با کیفیت بالا، نیاز دارید. به سادگی، یک قاشق روغن را در دهان بریزید و روغن را بین دندانهای خود بچرخانید. این کار را به مدت ۲۰ دقیقه انجام دهید و سپس روغن را بیرون بریزید. دهان خود را با آب گرم بشویید؛ و مقداری نمک به آن اضافه کنید تا اثر ضد باکتریایی داشته باشد. پس از آن، دندانهای خود را مسواک بزنید.
شستشوی با آب نمک
شستشو با آب نمک، یک روش شستشوی طبیعی دهان است، که به راحتی قابل تهیه میباشد؛ بهعلاوه این محلول، آنتی باکتریال است و میتواند باکتریهایی که باعث عقب نشینی لثه میشوند را، از بین ببرد. آب نمک، همچنین میتواند لثههای دردناک و متورم را تسکین دهد.
برای تهیه آب نمک، یک قاشق چایخوری نمک را در یک فنجان آب گرم، مخلوط کنید. دهان خود را با این مخلوط به مدت ۳۰ ثانیه بشویید و بیرون بریزید؛ آن را قورت ندهید. این فرآیند را ۲ یا ۳ بار در روز تکرار کنید تا لثههای در حال تحلیل شما، به طور طبیعی، بازسازی شوند.
شستشو با روغن نعناع
نعناع، فقط برای بوی خوب آن، مصرف نمیشود؛ نعناع همچنین، در دهان شما، از رشد میکروارگانیسمهایی جلوگیری میکند که میتوانند باعث آسیبهای جدی، مانند تحلیل لثه شوند. از نظر پیشگیری، اسانس نعناع، یک ماده موثر برای جلوگیری از عقب نشینی خط لثه است.
شستشو با هیدروژن پراکسید
پراکسید هیدروژن، فقط برای کمکهای اولیه، عالی نیست. این ماده، همچنین یک داروی طبیعی عالی برای درمان کاهش بافت لثه، است؛ و بهعلاوه، میتواند به درمان لثههای متورم و دردناک نیز، کمک کند. ناگفته نماند که پراکسید هیدروژن، میتواند دندانهای شما را کمی هم سفید کند.
برای شستشو با پراکسید هیدروژن، 1/4 فنجان پراکسید هیدروژن ۳٪ را در 1/4 فنجان آب گرم مخلوط کنید. دهان خود را با این محلول، به مدت ۳۰ ثانیه، بشویید. مراقب باشید که، آن را قورت ندهید. آن را تف کنید و دهان خود را با آب گرم، بشویید.
این کار را ۲ تا ۳ بار در هفته، و نه بیشتر از آن، انجام دهید؛ تا بافت لثه به طور طبیعی بهبود یابد.
خلاصه مطالب
تحلیل رفتن لثه، یک مسئله جدی است و هنگامی که متوجه آن شدید، انجام اقدامات سریع، بسیار مهم است؛ در غیر این صورت، خطر بروز التهابات دردناک و از دست دادن دندانهای خود را دارید. هر چه زودتر شروع به درمان لثههای در حال عقب نشینی خود کنید، شانس شما برای نجات لثهها از آسیب، بیشتر است. اگر لثههای شما، قبلاً به طور قابل توجهی عقب نشینی کردهاند، ممکن است نیاز به پیوند لثه برای جایگزینی بافت از دست رفته و بازگرداندن یکپارچگی لثه و دندانتان داشته باشید. اجازه ندهید که، تحلیل لثه، سلامت دهان و دندان شما را از بین ببرد. امروز با متخصص ما قرار ملاقات بگذارید.
سؤالات متداول
آیا لثههای عقب رفته، میتوانند دوباره رشد کنند؟
پاسخ کلی خیر است. اگر لثههای شما تحلیل رفتهاند، باید بفهمید که چه عاملی باعث ایجاد آن، شده است و گزینههای موجود را برای کمک به جلوگیری از پیشرفت این عارضه، بررسی کنید.
آیا تحلیل لثه، در سن خاصی شروع میشود؟
در حالی که تحلیل لثه، ميتواند افراد در هر سنی را، تحت تاثیر قرار دهد، اما در افراد بالای ۶۵سال شایعتر است.
آیا سیگار کشیدن میتواند باعث تحلیل لثه شود؟
مصرف کنندگان دخانیات، بیشتر احتمال دارد پلاکهای چسبنده روی دندانهای خود داشته باشند که به سختی پاک میشوند و میتوانند منجر به تحلیل لثه شوند.
هزینههای درمان جراحی لثه چقدر است؟
اکثر روشهای ترمیم لثه، از پوشش حدود ۸۰ درصدی، در بیشتر شرکتهای بیمه دندانپزشکی، برخوردار هستند. برای تعیین پوشش دقیق و مبالغ پرداخت مشارکتی، میتوانید یک درخواست تخمین، پیش از درمان را به شرکت بیمه خود ارسال کنید.
آیا استفاده از مسواک برقی باعث تحلیل لثه میشود؟
مسواکهای برقی به طور کلی برای لثهها، ایمنتر در نظر گرفته میشوند؛ علاوه بر این، بدون توجه به نوع مسواک، مسواکهایی نرم، بیشتر توصیه میشوند. از آنجایی که مسواک زدن شدید، میتواند منجر به تحلیل لثه شود، یک مسواک برقی نرم میتواند برای سلامت لثه بهتر باشد.
آیا مسواک زدن زیاد باعث عقب نشینی لثهها میشود؟
مسواک زدن منظم، برای سلامت دندانها و لثهها ضروری است، اما متخصصان دندانپزشکی هشدار میدهند که، نباید در آن، زیاده روی کنید. مسواک زدن بیش از حد، که به عنوان “سائیدگی با مسواک” شناخته میشود، میتواند منجر به حساس شدن دندانها و عقب نشینی لثهها شود.
اگر لثههایم در حال تحلیل باشند، باید مسواک بزنم؟
اگر ریشههای دندانهای شما، نمایان شده است، هنگام مسواک زدن باید مراقبت بیشتری، انجام دهید. از مسواک نرم استفاده کنید و خیلی محکم مسواک نزنید. شما همچنین باید از یک دندانپزشک برای کمک به معکوس کردن اثرات عقبرفتگی لثهها، کمک بگیرید.
آیا دهانشویه، به درمان تحلیل لثه، کمک میکند؟
استفاده از دهانشویه، کمک درمانی برای جلوگیری از تحلیل رفتن و بیماری لثه است؛ سرعت رسوب جرم را کاهش میدهد، میزان پلاک روی دندانها را کاهش میدهد و ذرات غذا را که بین دندانها و جاهای دیگر در دهان گیر کردهاند از بین میبرد. با اینکه دهانشویه، بسیار موثر است، نباید آن را، جایگزین مسواک زدن و کشیدن نخ دندان، کرد.
آیا با افزایش سن، لثهها به طور طبیعی، تحلیل میروند؟
بافت لثه، به طور طبیعی با افزایش سن کاهش مییابد، بنابراین بافت نرم ریشه، در معرض دید قرار میگیرد. علاوه بر این، بزرگسالانی که قبل از ظهور محصولات فلوراید و سیلانتهای دندانی، بزرگ شدهاند، اغلب از دوران کودکی و نوجوانی دندانهای پرشدهای دارند که در نهایت خراب میشوند.
