آبسه دندان و لثه توده ای از چرک است که در اثر عفونت ایجاد میشود. علائم آبسه دندان شامل درد، طعم بد دهان و تب است.
آبسه های دندانی معمولاً دردناک هستند، اما حتی اگر دردناک هم نباشد باید توسط دندانپزشک معاینه شود. دندانپزشک برای درمان آبسه دندان چرک آن را تخلیه میکند. آبسه دندان اگر درمان نشود میتواند منجر به عوارض جدی و خطرناک شود.
آبسه دندان و لثه چیست؟
آبسه دندان و لثه معمولاً در اثر پوسیدگی ایجاد میشود. پوسیدگی باعث ایجاد حفره روی دندان میشود که در برخی موارد باعث عفونی شدن دندان و عصب میشود. این عفونت میتواند منجر به تجمع باکتری ها و عفونت در داخل بافت و استخوان اطراف دندان شود که به شدت دردناک و ناخوشایند است. آبسه یکی از شایع ترین دلایل کشیدن دندان است، بنابراین اگر از درد دندان رنج میبرید، باید فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید. هدف از درمان آبسه دندان و لثه از بین بردن عفونت، حفظ دندان و جلوگیری از سایر مشکلات است. حتماً به خاطر داشته باشید که اگر آبسه دندان درمان نشود، میتواند منجر به از دست دادن دندان و عوارض جدی برای سلامتی شما شود.
انواع آبسه دندان و لثه
سه نوع آبسه دندان وجود دارند:
آبسه لثه
این نوع آبسه فقط بافت لثه را درگیر میکند و روی دندان یا رباط پریودنتال تأثیر ندارد.
آبسه پریودنتال
این نوع آبسه در استخوان های بافت استخوانی حمایت کننده‌ی دندان شروع میشود.
آبسه پری آپیکال
این آبسه در پالپ نرم دندان شروع میشود.
شدت و محل علائم به نوع آبسه بستگی دارد.
علائم آبسه دندان و لثه
علائم آبسه در دندان و لثه میتواند شامل موارد زیر باشد:
- درد ضربان دار شدید درد دندان یا لثه ی آسیب دیده، که ممکن است به طور ناگهانی ظاهر شود و به تدریج بدتر شود.
- دردی که به گوش، فک و گردن در همان سمت دندان یا لثه آسیب دیده سرایت کند.
- قرمزی و تورم صورت
- یک دندان حساس، تغییر رنگ یافته یا لق
- لثه های براق، قرمز و متورم
- حساسیت به غذا و نوشیدنی سرد یا گرم
- بوی بد دهان یا طعم نامطبوع دهان
- اگر عفونت بیشتر شود ممکن است تب کنید و به طور کلی احساس ناخوشایندی داشته باشید.
در موارد شدید ممکن است باز کردن دهان برای شما سخت باشد و در بلعیدن یا نفس کشیدن دچار مشکل شوید.
علت ابتلا به آبسه دندان چیست؟
باکتری‌های زیادی در داخل دهان وجود دارند که باعث تشکیل یک لایه پلاک روی دندان ها میشوند. اگر دندان های خود را تمیز نگه ندارید اسید های تولید شده توسط باکتری های موجود در پلاک میتوانند به دندان ها و لثه‌های شما آسیب بزنند و منجر به پوسیدگی دندان یا بیماری لثه شوند. هر چیزی که باعث ورود باکتری‌ها به دندان یا بافت‌های اطراف شود میتواند منجر به عفونت دندان شود از جمله:
- پوسیدگی شدید دندان: حفره یا پوسیدگی دندان که باعث تخریب لایه های سخت دندان میشود. این مشکل زمانی اتفاق میفتد که باکتری ها قند موجود در غذا و نوشیدنی را تجزیه میکنند و اسیدی ایجاد میکنند که به مینای دندان آسیب میزند.
- دندان های شکسته یا ترک خورده: باکتری ها میتوانند به شکستگی ها نفوذ کرده و به پالپ سرایت کنند.
- بیماری لثه (پریودنتیت): بیماری لثه شامل عفونت و التهاب بافت های اطراف دندان است. با پیشرفت بیماری لثه باکتری ها به بافت های عمیق تر نفوذ میکنند.
- آسیب به دندان: برخورد ضربه به دندان میتواند به پالپ داخلی آسیب برساند. حتی اگر ترک قابل مشاهده‌ای روی دندان وجود نداشته باشد آسیب ایجاد شده آن را مستعد عفونت میکند.
عوامل خطرناک آبسه دندان و لثه
این عوامل میتوانند خطر آبسه دندان را افزایش دهند:
- بهداشت ضعیف دندان: عدم مراقبت مناسب از دندان ها و لثه ها مانند مسواک نزدن دو بار در روز و استفاده نکردن از نخ دندان میتواند خطر پوسیدگی دندان، بیماری لثه، آبسه دندان و سایر عوارض دندان و دهان را افزایش دهد.
- رژیم غذایی سرشار از قند: خوردن و نوشیدن بیش از حد مواد غذایی سرشار از قند مانند شیرینی‌ها و نوشابه میتواند احتمال ایجاد حفره های دندانی و در نتیجه آبسه دندان را افزایش دهد.
- خشکی دهان: خشکی دهان میتواند خطر پوسیدگی دندان را افزایش دهد. خشکی دهان معمولاً ناشی عوارض جانبی برخی داروها یا مشکلات مربوط به افزایش سن است.
آبسه دندان و لثه چگونه تشخیص داده میشود؟
علاوه بر معاینه‌ی دندان و بافت اطراف آن برای تشخیص علائم توسط دندانپزشک ممکن است به موارد زیر هم نیاز داشته باشید:
- اشعه ایکس: این آزمایش میتواند به شناسایی منبع بیماری دندانی که باعث عفونت شده کمک کند. دندانپزشک شما همچنین میتواند از اشعه ایکس برای تشخیص اینکه آیا عفونت به قسمت های دیگر سرایت کرده یا خیر کمک بگیرید.
- سی تی اسکن: در مواردی که عفونت به قسمت‌های دیگر سرایت کرده باشد سی تی اسکن میتواند در تشخیص میزان عفونت به پزشک کمک کند.
- ضربه و فشار به دندان ها: دندانی که دچار آبسه شده باشد نسبت به لمس یا فشار حساس است.
- تست گرما: این تست برای تشخیص سلامتی بافت پالپ به دندانپزشک کمک میکند.
درمان آبسه دندان و لثه
آبسه های دندان با برداشتن منبع عفونت و تخلیه چرک درمان میشوند.
درمان ها ممکن است با توجه به محل آبسه و شدت عفونت متفاوت باشند:
- عصب کشی دندان: روشی برای برداشتن آبسه از ریشه ی دندان آسیب دیده قبل از پر کردن آن.
- کشیدن دندان آسیب دیده: اگر امکان عصب کشی وجود نداشته باشد ممکن است نیاز باشد دندان آسیب دیده را بکشید.
- برش و درناژ: جایی که برش کوچکی برای تخلیه آبسه در لثه ایجاد میشود (این روش معمولاً یک درمان موقت است و ممکن است به درمان های بیشتری نیاز داشته باشید).
معمولاً برای بی حس کردن دندان‌ها از بی حسی موضعی استفاده میشود. معمولاً برای آبسه دندان آنتی بیوتیک تجویز میشود، که درصورت پخش شدن یا شدید شدن عفونت باید مصرف شوند.
جراحی
افراد مبتلا به آبسه پری آپیکال و عفونت ممکن است نیاز به برداشتن بافت آسیب دیده با جراحی داشته باشند. این کار باید توسط جراح انجام شود.
افراد مبتلا به آبسه پریودنتال و عفونت ممکن است مجبور باشند شکل بافت لثه خود را تغییر دهند و توده پریودنتال را خارج کنند. این کار باید توسط جراح انجام شود.
کنترل درد و آنتی بیوتیک برای آبسه دندان
همزمان که منتطر رسیدن نوبت برای مراجعه به دندانپزشک هستید مصرف داروهای مسکن میتواند درد شما را کنترل کند.
- بهتر است برای تسکین درد آبسه دندان ایبوپروفن مصرف کنید، اما اگر به دلایل پزشکی قادر به مصرف آن نیستید میتوانید به جای آن از پاراستامول استفاده کنید.
- مصرف آنتی بیوتیک ها میتواند به جلوگیری از پخش شدن عفونت کمک کند. و احتمالاً باید در کنار داروهای مسکن مصرف شود. برخی آنتی بیوتیک ها شامل آموکسی سیلین یا مترونیدازول است. به هیچ وجه نباید آنتی بیوتیک را جایگزین درمان کنید یا درمان را به تعویق بیاندازید. برای کودکان زیر 16 سال از آسپرین استفاده نکنید.
موارد زیر هم میتوانند به شما کمک کنند:
- در صورت تشدید درد از مصرف خوراکی و نوشیدنی های سرد یا گرم خودداری کنید.
- سعی کنید در صورت امکان غذاهای خنک و نرم بخورید و از طرف دیگر دهان خود برای جویدن استفاده کنید.
- از مسواک نرم استفاده کنید و به طور موقت از نخ دندان کشیدن در اطراف بافت آسیب دیده خودداری کنید.
این اقدامات میتواند به کاهش موقت علائم شما کمک کند، اما نباید باعث به تاخیر انداختن درمان شوند.
درمان‌های خانگی آبسه دندان و لثه
برخی اقدامات در منزل میتواند باعث تسکین درد شود:
- از مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی های خیلی گرم یا خیلی سرد خودداری کنید.
- برای جویدن خوراکی‌ها از قسمت کناری که که آبسه وجود ندارد استفاده کنید.
- برای دندان های ناحیه‌ی آسیب دیده از نخ دندان استفاد نکنید.
- از مسواک بسیار نرم استفاده کنید.
با وجود اینکه درمان‌های خانگی میتوانند به کاهش درد شما کمک کنند، اما باید برای درمان جلوگیری عوارض آبسه دندان و لثه به دندانپزشک مراجعه کنید.
عوارض آبسه دندان و لثه
آبسه دندان و لثه خود به خود بهبود نمی‌یابد، و به درمان نیاز دارد. اگر آبسه پاره شود ممکن است تا حد زیادی کاهش یابد، اما شما همچنان به درمان نیاز دارید. اگر آبسه تخلیه نشود ممکن است عفونت به فک و سایر نواحی سر و گردن شما سرایت کند. حتی ممکن است به سپسیس مبتلا شوید (نوعی عفونت خطرناک که به کل بدن شما سرایت میکند). اگر سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید و آبسه دندان را بدون درمان رها کنید بیشتر در خطر پخش شدن عفونت قرار دارید.
پیشگیری از ابتلا به آبسه دندان و لثه
شما میتوانید با حفظ سلامت دندان و لثه های خود تا حد امکان خطر ابتلا به آبسه های دندانی را کاهش دهید. برای انجام این کار باید:
- حداقل یک بار در روز از نخ دندان یا مسواک بین دندانی برای تمیز کردن بین دندان ها و زیر خط لثه استفاده کنید.
- دندان های خود را دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید (هر بار حداقل دو دقیقه).
- از شستشوی دهان با آب گرم یا دهانشویه بعد از مسواک زدن خودداری کنید.
- مصرف غذاها و نوشیدنی های قندی و نشاسته ای را کاهش دهید، به ویژه بین وعده های غذایی یا قبل از رفتن به رختخواب.
- به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک بر اساس سلامت دهان و دندان هایتان به شما توصیه میکند که هر چند وقت یکبار نیاز به معاینه دارید.
سؤالات پرتکرار
آیا آبسه دندان و لثه خود به خود از بین میرود؟
آبسه های دندانی خود به خود از بین نمیروند. اگر عفونت باعث از بین رفتن پالپ داخل دندان شود ممکن است درد دندان شما متوقف شود. درد متوقف میشود چون عصب دیگر کار نمیکند، بنابراین ممکن است نتوانید آن را احساس کنید. اما باکتری همچنان پخش میشود و میزان آسیب بافت بیشتر میشود. اگر علائم عفونت دندان دارید حتی اگر دیگر درد ندارید به دندانپزشک مراجعه کنید.
سریع ترین راه برای درمان آبسه دندان و لثه چیست؟
- برش زدن آبسه و تخلیه‌ی آن: دندانپزشک با ایجاد یک برش کوچک در آبسه چرک داخل آن را تخلیه میکند و سپس آن را با سالین شستشو میدهد.
- عصب کشی: عصب کشی میتواند باعث از بین رفتن عفونت و نجات دندان شما شود.
- کشیدن دندان آسیب دیده.
- مصرف آنتی بیوتیک.
شروع آبسه دندان و لثه چه حسی دارد؟
علائم و نشانه‌های آبسه دندان عبارتند از: دندان درد شدید، مداوم و ضربان دار که میتواند به استخوان فک، گردن یا گوش سرایت کند. حساسیت به دمای سرد و گرم، حساسیت به فشار و جویدن یا گاز زدن.
چگونه دندان عقل آبسه شده را درمان کنیم؟
دندانپزشک آبسه دندان را با تخلیه‌ی آن و از بین بردن عفونت درمان میکند. این احتمال وجود دارد که به کمک عصب کشی دندان را درمان کرد، اما در برخی موارد دندان باید کشیده شود.
برای آبسه دندان باید از چه آنتی بیوتیک استفاده کرد؟
بهترین آنتی بیوتیک های برای عفونت دندان عبارتند از: آموکسی سیلین، پنی سیلین سفالکسین.
آیا دندانی که عصب کشی شده میتواند دچار آبسه شود؟
دندانی که قبلا عصب کشی شده هم میتواند دچار آبسه شود. این مشکل معمولاً به دلیل عدم درمان مناسب و نفوذ باکتری ها به داخل دندان یا شکستگی ریشه ی دندان است.
زرد چوبه چگونه به آبسه دندان و لثه کمک میکند؟
درست کردن خمیر زردچوبه کار آسانی است و میتواند به طور موقت درد دندان شما را تسکین دهد. برای تهیه‌ی خمیر زردچوبه یک قاشق چای خوری پودر زردچوبه را داخل یک ظرف کوچک بریزید. به اندازه کافی آب به آن اضافه کنید به طوری که خمیر غلیظی درست شود و آن را مستقیماً روی دندان آسیب دیده بمالید. اجازه دهید 5 تا 10 دقیقه روی دندان شما بماند و سپس آن را بشویید.
