بافت لثه به طور طبیعی نرم و حساس بوده و این بدان معناست که دلایل زیادی می‌توانند باعث درد لثه شوند. این درد، ممکن است بین دندان‌هایتان، بالای برخی از دندان‌ها یا در تمام سطح لثه‌هایتان احساس شود. درد لثه اغلب موقتی می‌باشد، اما در مواقع حساس، ممکن است نیاز باشد برای درمان آن به دندانپزشکی مراجعه کنید. بسته به علت درد، درمان‌ها از مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌ها گرفته تا عمل جراحی دندان و برداشتن بافت، متغیر خواهند بود.
علائم درد لثه
- خونریزی لثه
- تورم دهانی
- تغییر در شکل ظاهری لثه
- بزرگ شدن لثه
- بوی بد دهان
- تب یا لرز
- مشکل در تنفس
- درد هنگام جویدن
علل درد لثه
همانطور که گفتیم، به دلیل حساس بودن بافت لثه، عوامل زیادی می‌توانند باعث درد لثه شوند. در زیر، مهم‌ترین دلایل احتمالی درد لثه‌ها آمده است:
محکم مسواک زدن و نخ دندان کشیدن
نخ دندان کشیدن و مسواک زدن، دو رکن اصلی رعایت بهداشت دهان محسوب می‌شوند. با این حال، اگر خیلی محکم و با خشونت این کارها را انجام دهید، لثه‌های خود را تحریک کرده و حتی به آنها آسیب خواهید زد؛ به خصوص اگر از مسواک با براش سفت استفاده کنید. اگر بعد از مسواک زدن لثه‌هایتان درد می‌گیرد، از مسواکی با موهای نرم استفاده کنید. همچنین به آرامی نخ دندان کشیده و نیز مسواک بزنید.
مشکلات لثه
اگر لثه‌های شما قرمز، متورم و دچار خونریزی شده‌اند، احتمال ابتلا به بیماری و مشکلات لثه (بیماری پریودنتال) وجود دارد. به طور معمول، این بیماری، نتیجه عدم استفاده از نخ دندان و کم یا بد مسواک زدن است. شایع‌ترین نوع بیماری لثه، التهاب لثه است که یک نوع بیماری کمتر شایع اما شدید می‌باشد. برای جلوگیری از این امر، دو بار در روز مسواک بزنید و نخ دندان بکشید و از دهانشویه نیز استفاده کنید. اگر به انجام این کارها توجه نشود، مشکل لثه می‌تواند باعث از دست دادن دندان شود.
تغییرات هورمونی
اگر شما یک خانم هستید، با تغییرات هورمونی در دوران بلوغ، خون بیشتری به لثه‌های شما جریان یافته و ممکن است متورم، حساس یا دردناک شوند. لثه‌های شما همچنین ممکن است در طول قاعدگی، کمی درد بگیرند. اگر باردار هستید، سطح هورمون‌های شما افزایش می‌یابند و می‌توانند لثه‌های شما را تحت تاثیر قرار دهند. اگر متوجه شدید که لثه‌هایتان خونریزی یا درد دارند، یا در دوران بارداری احساس دندان‌درد می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید. همچنین هنگامی که یائسه می‌شوید، سطح هورمون‌های شما دوباره تغییر کرده و لثه‌های شما ممکن است خونریزی کنند، تغییر رنگ داده، سوزش پیدا کنند یا درد بگیرند.
آبسه دندان
زمانی که ریشه دندان شما عفونت کرده باشد، آبسه ایجاد می‌شود. برخی از این آبسه‌ها نیز باعث تورم لثه می‌شوند. اگر لثه های شما درد می‌کند یا متورم شده است، حتما به دندانپزشک مراجعه کنید؛ چرا که ممکن است برای درمان آن نیاز به عصب‌کشی داشته باشید.
آفت دهان
آفت دهانی که به عنوان زخم دهانی نیز شناخته می‌شود، زخم‌های دردناک و غیرمسری هستند که روی لثه‌ها و جاهای دیگر دهان ظاهر می‌شوند. گاهی اوقات قرمز رنگ بوده، اما می‌توانند به رنگ سفید نیز باشند. علت ایجاد آفت ناشناخته است، اما تصور می‌شود که ناشی از عفونت ویروسی یا باکتریایی باشد. افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی بیشتر در معرض ابتلا به آفت هستند. هیچ توصیه پزشکی خاصی برای درمان آفت وجود نداشته و معمولا ظرف 14 روز از بین می‌روند. اگر آفت دهان بیش از سه هفته طول کشید، حتما با دندانپزشک خود مشورت کنید.
استفاده از تنباکو
استفاده از محصولات تنباکودار مانند سیگار معمولی و سیگاربرگ می‌توانند به لثه‌های شما آسیب برسانند. استفاده از تنباکوی بدون دود – مانند جویدن تنباکو یا انفیه – ممکن است، آسیب بیشتری به همراه داشته باشد. اگر از تنباکو استفاده می‌کنید و درد لثه نیز دارید، برای بهبود سلامت لثه‌های خود، استفاده از تنباکو را متوقف کنید. زیرا آنها نه تنها به لثه‌ها آسیب می‌رسانند، بلکه می‌توانند باعث سرطان شوند.
سرطان دهان
این نوع سرطان می‌تواند از زبان، داخل لپ، لوزه‌ها یا لثه‌ها شروع شود. شما یا دندانپزشکتان ممکن است این سرطان را ببینید، زیرا شبیه زخمی است که خوب نمی‌شود. سرطان دهان،ممکن است در ابتدا دردناک نباشد اما مراقب ایجاد هرگونه زخمی در دهان یا روی لثه‌هایتان باشید و اگر دیدید این زخم‌ها در عرض چند هفته بهبود نیافتند، در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید.
دندان مصنوعی
دندان‌های مصنوعی و روکش‌های دندانی اگر به درستی روی لثه یا دندان قرار نگیرند، لثه‌ها را تحریک می‌کنند. این تحریک مداوم می‌تواند منجر به آسیب رسیدن به بافت لثه شود.
کمبود ویتامین‌ها
سلامت دهان و دندان، به داشتن یک تغذیه مناسب غنی از ویتامین‌های B و C می‌باشد. یکی دیگر از ویتامین‌های مهم که در صورت کمبود می‌تواند باعث درد لثه شود، ویتامین K است که در صورت کافی بودن در بدن، فیبروبلاست‌هایی را که باعث التهاب و درد در لثه‌ها می‌شوند، کاهش می‌دهد. کمبود ویتامین‌های ذکر شده، می‌تواند منجر به عارضه‌هایی – مانند اسکوربوت – شود که ممکن است در کنار علائم دیگر، باعث تورم و درد لثه‌ها شود.
درد لثه در کودکان
این عارضه می‌تواند ناشی از عوامل زیادی از جمله در آمدن دندان و گیر کردن خرده‌های غذا بین دندان‌های کودک شما باشد. با این حال، اگر درد مداوم باشد، کودک شما ممکن است در معرض خطر ابتلا به بیماری لثه باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
به طور کلی، علائمی وجود دارند که باید مراقب آنها باشید و در صورت مشاهده آنها هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید:
- اگر مشکلات تنفسی دارید، این یک علامت جدی است و باید به دنبال درمان پزشکی باشید و درمان را به تعویق نیندازید.
- همچنین اگر نمی‌توانید دهان خود را باز کنید، باید در اولین فرصت به دندانپزشکی مراجعه کنید.
تشخیص درد لثه
با درنظر گرفتن طیف گسترد‌ه‌ای از علل احتمالی درد لثه و درمان منحصربه‌فرد برای هر شخص، پس از مراجعه به دندانپزشک، به احتمال زیاد روش معمول شناسایی علت ناراحتی روی شما انجام خواهد شد. این روش‌ها شامل استفاده از پروب پریودنتال برای ارزیابی وضعیت لثه‌ها، گرفتن عکس از دندان شما با اشعه ایکس و انجام آزمایش‌های دیگر برای تعیین موارد احتمالی زمینه‌ای است و هنگامی که علت عفونت ریشه‌یابی شود، دندانپزشک شما قادر خواهد بود که درمان پزشکی مناسب را توصیه کند.
درمان درد لثه
در حالی که این درد بسیار آزاردهنده است، در برخی موارد در نهایت یا خود‌به‌خود یا پس از درمان‌های سبک و درمان‌های خانگی از بین می‌رود. با این حال، با توجه به شدت درد لثه خود، ممکن است به درمان‌های پزشکی، از جمله موارد زیر نیاز داشته باشید:
آنتی‌بیوتیک‌ها
اگر عفونت، باعث درد لثه شود، پزشک یا دندانپزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک را برای درمان عفونت تجویز کند. این یک روش استاندارد برای درمان عفونت در هر قسمت از بدن شما از جمله دهان است.
برداشتن بافت
اگر عفونت دهانی باعث درد لثه شود، ممکن است پزشک یا دندانپزشک نیاز به تخلیه عفونت با سوزن یا برداشتن بافت عفونی از ناحیه داشته باشد. این روش به نسبت تهاجمی بوده و شما تحت بیهوشی قرار خواهید گرفت.
برداشتن دندان
در برخی موارد، دندان‌های پوسیده علت درد لثه شما هستند. در این حالت، دندانپزشک در صورت لزوم بخشی از دندان یا کل آن را از دهان خارج خواهد کرد.
داروهای خانگی برای کاهش درد لثه
برای درمان موقتی درد لثه‌تان می‌توانید از برخی داروها و روش‌های درمان خانگی استفاده کنید تا درد، به طور موقت کاهش یابد.
شستشو با آب نمک
1 فنجان آب را گرم کنید (جوش نباشد – فقط گرم) و در یک لیوان بریزید. 1 قاشق چای‌خوری نمک به آن اضافه کرده و خوب مخلوط کنید. محلول را در دهان خود بچرخانید و سپس آن را به بیرون بریزید و قورت ندهید. نمک به جلوگیری از رشد باکتری‌ها در دهان و کاهش باکتری‌های روی لثه کمک می‌کند.
کمپرس گرم یا سرد
برای کمک به کاهش درد می‌توانید از کمپرس گرم یا سرد استفاده کنید.
کمپرس گرم
آب را تا دمای قابل تحمل (نه جوش) گرم کنید. یک پارچه تمیز را در آب داغ خیس کرده و سپس آن را فشار دهید. پارچه گرم و مرطوب را به آرامی روی صورت خود و نزدیک ناحیه‌ای که درد لثه دارید فشار دهید.
کمپرس سرد
یک کیسه یخ را در یک پارچه تمیز بپیچید و آن را به همان روش بالا روی ناحیه دردناک قرار دهید.
از هر کدام از این روش ها تا زمانی که دردتان فروکش کند استفاده کنید.
چای کیسه‌ای
یک کیسه چای تازه بردارید و آن را به مدت 5 دقیقه در آب جوش قرار دهید. وقتی چای کیسه‌ای به اندازه کافی خنک شد که بتوان آن را لمس کرد، آن را به صورت مستقیم به مدت حداقل 5 دقیقه روی لثه‌ای که درد می‌کند قرار دهید. یادتان باشد که یک چای را انتخاب کنید که حاوی تانن‌های قابض باشد، مانند چای سیاه و چای سبز. همچنین می‌توانید از یک چای استفاده کنید که حاوی زنجبیل و بابونه باشد. زیرا این گیاهان، ضد التهاب بوده و درد لثه‌ها را تسکین می‌دهند.
مسکن‌ها
مسکن‌های ساده و داروهای ضدالتهابی، مانند آسپرین، استامینوفن (تیلنول) و ایبوپروفن (ادویل)، می‌توانند به تسکین درد شما کمک کنند.
پیشگیری
- مسواک مناسب دندان‌های خود را انتخاب کنید: همیشه باید از یک مسواک با موهای نایلونی نرم استفاده کرده و به آرامی دندان‌های خود را مسواک بزنید. همچنین می‌توانید از خمیردندان ضدحساسیت دندان استفاده کنید.
- به خوبی نخ دندان بکشید: ذرات غذا می‌توانند به راحتی بین دندان‌ها گیر کرده و به محلی برای رشد باکتری‌ها تبدیل شوند. نخ دندان کشیدن، احتمال باقی ماندن ذرات غذا بین دندان‌ها را پس از مسواک زدن کاهش می‌دهد، که به کاهش احتمال ایجاد درد لثه و همچنین مبارزه با بوی بد دهان کمک می‌کند.
- معاینات منظم: برای اطمینان از سلامت دهان و دندان به معاینات منظم توسط یک دندانپزشک ماهر نیاز دارید.
- شما باید برای حفظ یک رژیم غذایی سالم تلاش کنید، که تعادل مناسبی از موادمغذی و ویتامین‌ها را به شما می‌دهد تا مطمئن شوید که لثه‌های شما در بهترین وضعیت قرار دارند.
- از استعمال سیگار خودداری کنید: دود سیگار ممکن است باعث درد لثه، خونریزی آن و سایر مسائل دهانی شود. اگر از محصولات تنباکو پرهیز کنید، احتمال ایجاد یا گسترش بیماری لثه را نیز کاهش می‌دهید.
- استفاده از کمپرس سرد: اگر لثه‌های شما به دلیل آسیب دیدگی درد دارند، باید از کمپرس سرد برای کاهش تورم استفاده کنید و در صورت لزوم به دنبال درمان پزشکی بیشتر بروید.
خلاصه نکات
درد لثه یک عارضه دهانی آزاردهنده و به نسبت شایع است که ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. در حالی که دلایل و علائم آن ممکن است متفاوت باشد، درمان‌های مختلفی وجود داشته و شما از درد لثه خلاص خواهید شد. برخی از موارد درد لثه را می‌توان در خانه، یا با درمان‌های محدود و غیرتهاجمی درمان کرد. با این حال، مواردی وجود دارند که نیاز به اقدامات تهاجمی بیشتری مانند برداشتن بافت یا دندان و جراحی دارند. به خاطر داشته باشید که اگر درد لثه شما به هیچ یک از درمان‌های ذکر شده در بالا پاسخگو نبود، یا اگر دچار حالاتی مانند مشکل تنفسی شدید، هرچه سریع‌تر به دنبال درمان پزشکی باشید.
سوالات متداول
علت درد لثه چیست؟
مسواک زدن خیلی محکم، تکنیکهای نامناسب نخ‌دندان کشیدن، عفونت یا بیماری لثه، همگی می‌توانند باعث ایجاد درد و حساس شدن لثه‌ها شوند. سایر دلایل غیر مرتبط با بهداشت دهان نیز شامل کمبود ویتامین K، تغییرات هورمونی در دوران بارداری و غیره می‌باشند.
چرا لثه هایم شب‌ها درد می‌گیرد؟
وقتی دراز می‌کشیم خون بیشتری به سرمان پمپ می‌شود. این وضعیت، فشار اضافی بر روی نواحی حساس در دهان ما وارد می‌کند، در حالی که وقتی در طول روز ایستاده‌ایم، لزوما این احساس فشار و درد را احساس نمی‌کنیم.
آیا پوسیدگی‌های دندانی می‌توانند باعث درد لثه شوند؟
بله. پوسیدگی‌ها، به خصوص اگر به ریشه دندان نفوذ کنند، می‌توانند باعث درد لثه در امتداد لثه درست زیر دندان آسیب دیده شوند. این درد به طور معمول به قدری شدید است که اغلب فرد را مجبور به درمان دندان، قبل از ایجاد درد لثه می‌کند. اما اگر درد ناشی از آن زیاد نباشد، پوسیدگی به عصب زده و دندان ممکن است بیفتد و عفونت به لثه‌ها نیز سرایت کند.
چرا لثه‌های من فقط در یک نقطه درد می‌کنند؟
اگر چنین حالتی را تجربه می‌کنید، این می‌تواند در اثر مصرف غذاهای سفت یا تیز، آبسه لثه یا عفونت لثه رخ داده باشد. خرده غذای گیر کرده بین دندان‌ها نیز می‌تواند به لثه‌ها فشار وارد کند و اگر با نخ دندان برداشته نشود، می‌تواند باعث درد لثه شود.
آیا درد لثه قابل درمان است؟
بله. پس از مشخص شدن علت درد، دندانپزشک، بهترین درمان را متناسب با شما ارائه خواهد کرد.
درد لثه چقدر طول می‌کشد تا بهبود یابد؟
مدت زمانی که طول می‌کشد تا درد لثه بهبود یابد، بسته به علت آن متفاوت است. در بیشتر موارد، لثه‌ها باید حدود 10 روز اول بهبود یابند. اما اگر درد لثه شما ناشی از یک بیماری جدی باشد، این بازه زمانی طولانی‌تر خواهد شد.
