رنگ لثهها در هر شخصی متفاوت میباشد. سیاه شدن لثه و یا تغییر در رنگ لثه میتواند در اثر بروز عارضهها، مصرف برخی از داروها، مصرف سیگار و یا عوامل مرتبط با سبک زندگی ایجاد شود.
رنگ بافتهای موجود در بدن از جمله لثهها به علت وجود ملانین ایجاد میشود و میزان ملانین در هر شخصی متفاوت است.
در صورت وجود مقادیر زیاد ملانین، امکان دارد لثهها تیرهتر از حد معمول به نظر برسند. در برخی از افراد، سیاه شدن لثهها میتواند نشاندهنده وجود یک عارضه باشد.
علت سیاه شدن لثه
در پاسخ به این سؤال که سیاه شدن لثه در اثر چیست، بایستی توجه شود که عوامل مختلفی از جمله وضعیت کلی سلامتی، بیماری لثه و مصرف دارو میتوانند سبب سیاه شدن لثه دندان و تغییر رنگ در بافت لثه شوند. این عوامل شامل:
کبودی
امکان دارد لثه مانند هر بخش دیگری در بدن دچار آسیبدیدگی شود. افتادن بر زمین از ناحیه صورت، خوردن مواد غذایی دارای لبههای تیز و حتی مسواک زدن و استفاده از نخ دندان با شدت زیاد میتواند سبب کبودی لثهها شود. کبودی لثهها معمولاً به رنگ قرمز تیره یا بنفش است، ولی امکان دارد به رنگ قهوهای تیره یا سیاه نیز باشد. امکان دارد علاوه بر کبودی، خونریزی خفیف و درد نیز وجود داشته باشد.
مصرف سیگار
مصرف سیگار میتواند سبب تغییر رنگ لثهها شده و باعث بروز عارضه ملانوز سیگاری شود. نیکوتین میتواند سبب تولید بیش از اندازه ملانین شده و باعث تغییر رنگ لثه شود. در این حالت رنگ لثهها قهوهای یا سیاه شده و این تغییر به شکل لکههایی ظاهر شده و یا بر کل بخش داخلی دهان تأثیر میگذارد. همچنین بخش داخلی گونه و لب پایین نیز ممکن است تیرهتر به نظر برسند.
بیماری آدیسون
بیماری آدیسون به ندرت ایجاد شده و بر غدههای فوق کلیوی که هورمون تولید میکنند، اثر میگذارد. این بیماری سبب میشود که غدد فوق کلیوی به مقدار کافی هورمون تولید نکنند. شایعترین علت ایجاد این بیماری، بروز عارضه ایمنی است. در اثر این عارضه، بدن به غدد فوق کلیوی حمله میکند. بیماری آدیسون در برخی از افراد، سبب تیرگی پوست به شکل لکههای تیره بر روی بافت لثه، لبها، غشاءهای مخاطی و دیگر بخشهای پوست خارج از دهان مانند زانوها، آرنجها و کف دست میشود.
ژنژیویت زخمی نکروز دهنده حاد
این عارضه نوعی عفونت لثه است که تحت عنوان عارضه دهان خندقی شناخته میشود. علائم این عارضه شامل تب، درد در لثهها و بوی نامطبوع دهان میباشند. در برخی از مواقع، به علت تجمع بافت مرده، بافت سیاه یا خاکستری بر روی لثه ایجاد میشود و امکان دارد زخم بر روی لبه دندانها ایجاد شود. عارضه دهان خندقی در اثر باکتری در دهان به وجود میآید. امکان دارد این عارضه به علت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، استرس، عدم خواب کافی و یا رژیم غذایی ناسالم ایجاد شود.
آمالگام تاتو
این عارضه به صورت لکههای تیره در دهان ایجاد شده و در اثر ذرات ناشی از بهکارگیری روشهای مرتبط با درمان دندان و معمولاً به شکل لکههایی به رنگ آبی، خاکستری یا سیاه مشاهده میشود. این لکهها خطرناک نمیباشند، ولی مشاهده آنها بر روی لثهها، بخش داخلی گونهها و یا دیگر بخشهای دهان میتواند برای شخص غیر طبیعی باشد. آمالگام تاتو باعث بروز عوارض یا درد نمیشود و برای سلامتی زیانآور نیستند. توصیه میشود این لکهها توسط دندانپزشک یا متخصص بیماریهای لثه مورد ارزیابی قرار گیرند تا اطمینان حاصل شود که این لکهها با سرطان دهان یا ملانومای بدخیم دهانی ارتباطی ندارند.
مصرف دارو
در پاسخ به این سوال که سیاه شدن لثه از چیست بایستی توجه شود که برخی از داروها مانند مینو سایکلین که برای درمان آکنه مصرف میشوند، میتوانند سبب سیاه شدن لثه دندان و تغییر رنگ دندان شوند. در صورت مصرف این دارو و مشاهده عوارض جانبی، توصیه میشود با پزشک در ارتباط با مصرف داروهای جایگزین مشورت کنید.
سندرم پوتز جگرز
این سندرم یک عارضه ژنتیکی است که میتواند سبب افزایش احتمال ایجاد پولیپ یا سرطان شود. یکی از علائم اولیه این عارضه، بروز لکههایی به رنگ آبی تیره یا قهوهای تیره است که میتواند در داخل دهان و یا بر روی پوست انگشتان دست و پا ایجاد شود.
هماتوم رویشی
زمانی که یک دندان در حال درآمدن میباشد، میتواند باعث ایجاد یک کیست حاوی مایع شود. در برخی از مواقع، خون در این مایع وجود دارد و میتواند سبب شود که کیست به رنگ بنفش تیره یا سیاه به نظر برسد. در صورتی که خون داخل این نوع کیست باشد، به این عارضه هماتوم رویشی گفته میشود. این حالت معمولاً زمانی ایجاد میشود که کیست در اثر ضربه یا زمین خوردن دچار آسیبدیدگی شود. در ارتباط با سیاه شدن لثه در کودکان بایستی توجه شود که هماتوم رویشی در کودکان به علت رشد دندانهای شیری و دندانهای دائمی بسیار شایع میباشد. این عارضه معمولاً پس از رشد دندانها، خود به خود رفع میشود.
نووس یا خال آبی
نووس آبی در واقع نوعی خال بیضرر است که به صورت پهن یا کمی برآمده ایجاد میشود. این خال ممکن است به رنگ سیاه یا آبی ایجاد شود و معمولاً شبیه لکه بر روی لثه به نظر میرسد. علت بروز این خال به طور دقیق مشخص نیست ولی معمولاً در زمان کودکی یا نوجوانی بروز میکند. بروز این خالها در زنان شایعتر میباشد.
پزشک خال آبی را با معاینه تشخیص میدهد. این عارضه معمولاً به درمان نیاز ندارد. البته اگر اندازه، رنگ یا شکل خال تغییر بکند، امکان دارد از روش نمونهبرداری از بافت استفاده شود. در این روش بخشی از خال برای آزمایش تشخیص سرطان، برداشته میشود.
ملانوآکانتومای دهانی
ملانوآکانتومای دهانی یک عارضه نادر است که سبب ایجاد لکههای تیره در بخشهای مختلف دهان از جمله لثهها میشود. این لکهها زیانآور نیستند و بیشتر در افراد جوان ایجاد میشوند. علت بروز این عارضه مشخص نمیباشد، ولی امکان دارد با آسیبدیدگیهای ناشی از جویدن یا سایش در دهان مرتبط باشد. این لکهها به درمان نیاز ندارند.
سرطان دهان
سرطان دهان نیز میتواند سبب سیاه شدن لثه دندان شود. دیگر علائم مرتبط با سرطان دهان شامل زخمهای باز، خونریزی غیر طبیعی و ورم در دهان میباشد. همچنین ممکن است گلودرد مزمن و یا تغییر در صدا نیز ایجاد شود. جهت تشخیص سیاه شدن لثهها در اثر سرطان دهان پزشک از روش نمونهبرداری از بافت استفاده میکند. هچـنین امـکان دارد جهت ارزیابی گسترش سرطان، از روشهـای دیگـری مانند سی تی اسکن یا پت اسکن نیز استفاده شود.
بارداری
در دوران بارداری امکان دارد در اثر بروز قرمزی و التهاب لثهها ناشی از قرار گرفتن در معرض تجمع باکتری و پلاک، لثهها سیاه به نظر برسند. جهت جلوگیری از سیاه شدن لثه در بارداری بایستی بهداشت دهان و دندان به طور کامل رعایت شود. همچنین به این منظور شخص میتواند به دندانپزشک نیز مراجعه کند.
علائم مرتبط با سیاه شدن لثه
در پاسخ به این سوال که سیاه شدن لثه نشانه چیست، بایستی توجه شود که سیاه شدن لثه به همراه بروز مشکلات مرتبط با لثه، میتواند نشاندهنده بروز بیماری لثه باشد. در مراحل اولیه امکان دارد دندانپزشک جهت کمک به بهبود بیماری لثه و حفظ سلامت لثهها، استفاده از دهانشویه حاوی فلوراید و مسواک با خمیر دندان ضد میکروب را به شخص توصیه کند.
علائم سیاه شدن لثه در اطراف دندان شامل:
- بوی نامطبوع دهان
- ایجاد لکههای تیره بر روی سطح دندان
- از دست دادن دندان
- رسوبات سخت بر روی دندان
- قرمزی، ورم و خونریزی از لثهها
- ورم و قرمزی لثه همچنین میتوان نشاندهنده وجود دیگر مشکلات دهانی مانند آبسه دندان یا بیماری لثه باشد.
درمان سیاه شدن لثه
روشهای مؤثری برای درمان سیاه شدن لثه وجود دارند. در صورتی که به اقدامات درمانی در منزل و یا زمان بیشتر برای درمان نیاز داشته باشید، پزشک به شما در این مورد اطلاع خواهد داد.
در صورتی که علت سیاه شدن لثه عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و یا سابقه بروز این عارضه در خانواده باشد، بایستی بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید تا لثههای شما بررسی شده و دندانپزشک اطمینان حاصل کند چیزی بین دندانها گیر نکرده باشد که سبب سیاه شدن لثه شده باشد.
در ارتباط با راه درمان سیاه شدن لثه بایستی توجه شود که در صورتی که دندانپزشک نتواند سیاه شدن لثه را بر طرف کند، امکان دارد شما را به متخصص بیماریهای لثه که در رفع بیماریهایی مانند تومورهای سرطانی یا بیماری لثه تخصص دارد، معرفی کند.
البته در صورتی که سیاه شدن لثه با استفاده از روشهای پزشکی قابل رفع باشد، امکان دارد از روشهای زیر برای درمان سیاه شدن لثه استفاده شود:
سفید کردن لثه
سفید کردن لثه معمولاً به کمتر از یک ساعت زمان نیاز دارد. در این روش، متخصص، ناحیه بافت تیره شده را بر میدارد تا بافت سالم و صورتی کمرنگ زیرین نمایان شود. جهت جلوگیری از بروز درد در زمان درمان، دهان بیحس خواهد شد.
برداشتن بافت تیره لثه با تیغ جراحی (اسکالپل) یکی از گزینههای جراحی محسوب میشود. نتایج اولیه این روش مثبت ارزیابی میشوند، ولی این نتیجه به صورت دائمی ماندگار نمیباشد، چرا که امکان دارد سلولهای تولیدکننده ملانین به ناحیه تحت درمان منتقل شده و باعث تیرگی لثه شوند.
امکان دارد از سرما جراحی (کرایوسرجری) نیز به این منظور استفاده شود. در این روش بافت آسیبدیده لثه فریز یا منجمد خواهد شد.
لیزردرمانی
در روش لیزردرمانی، از لیزر ویژه دندانپزشکی به منظور خارج کردن سلولهای تولیدکننده ملانین در لثهها استفاده میشود. در زمان بهبود بافت، سیستم بدن به طور طبیعی لثه با رنگ روشنتر ایجاد میکند. نتیجه این روش برای همیشه ماندگار میباشد.
درمان خانگی سیاه شدن لثه با چای سبز
چای سبز برای درمان بسیاری از عارضههای مختلف استفاده میشود و برای بهبود لثهها نیز میتوان از این گیاه استفاده کرد. چای سبز سرشار از آنتیاکسیدانهای مفید برای سلامتی میباشد. مواد شیمیایی طبیعی موجود در چای سبز با انواع باکتریهای سمی از جمله باکتریهایی که سبب سیاه شدن لثه میشوند، مبارزه میکند.
نوشیدن چای سبز علاوه بر بهبود لثهها، سبب رفع بسیاری از مشکلات مرتبط با وضعیت کلی سلامتی نیز میشود.
جلوگیری از سیاه شدن لثه
جهت حفظ وضعیت سلامتی لثه، بهداشت دهان و دندان بایستی توسط استفاده مداوم از مسواک، به کار بردن نخ دندان یک بار در روز و کاهش مصرف مواد غذایی شیرین رعایت شود.
علاوه بر موارد فوق، بایستی به طور منظم به دندانپزشک مراجعه شود. رعایت بهداشت دهان و دندان بهترین روش حفظ سلامت دندانها و لثهها و جلوگیری از سیاه شدن لثهها میباشد.
محصولات مربوط به رعایت بهداشت دهان و دندان شامل مسواک، نخ دندان و دهانشویه برای خرید، در بیشتر داروخانهها و یا به صورت آنلاین موجود هستند.
نکات کلی در ارتباط با سیاه شدن لثه
عوامل مختلفی میتوانند سبب سیاه شدن لثه شوند. برخی از این دلایل کاملاً طبیعی هستند و امکان دارد به عوامل ژنتیکی مرتبط باشند و برخی دیگر از این دلایل میتوانند نشاندهنده وجود یک عارضه جدی باشند.
توصیه میشود که جهت کمک به تعیین علت بروز عارضه به پزشک مراجعه کنید. پزشک با همکاری شما برنامه درمانی مناسب را طرحریزی خواهد کرد. گزینههای درمانی میتواند شامل اقدامات درمانی در منزل، مصرف دارو و یا در برخی از موارد انجام جراحی باشد.
سؤالهای رایج در مورد سیاه شدن لثهها
آیا امکان دارد وجود لثههای تیره، سالم و طبیعی محسوب شود؟
انواع رنگ صورتی لثه کاملاً طبیعی محسوب میشود و بسته به نوع پوست، لثههای کمرنگ نیز طبیعی به شمار میروند. بسته به عوامل ژنتیکی و حتی قرارگیری در معرض نور خورشید، وجود لثههای قهوهای یا سیاه میتواند صرف نظر از رنگ پوست، سالم محسوب شود.
آیا تغییر رنگ لثههای سیاه امکانپذیر است؟
درمان لثههای سیاه به علت بروز این عارضه بستگی دارد. عارضههایی مانند عفونت لثه و یا بیماری آدیسون، معمولاً به درمان با استفاده از مصرف دارو نیاز دارند. تغییر رنگ لثه ناشی از مصرف سیگار نیز قابل درمان میباشد.
نحوه تمیز کردن لثهها چگونه است؟
با دقت و به آرامی در امتداد خط لثه، از مسواک استفاده کنید. مسواک را به آرامی بر روی زبان خود مورد استفاده قرار داده و یا از ابزار ویژه پاک کردن زبان به این منظور استفاده کنید. با نخ دندان، واتر فلاسر یا ابزار مشابه بین دندانهای خود را نیز تمیز کنید. با استفاده از این ابزار، پلاک و ذرات مواد غذایی باقیمانده که مسواک قادر به خارج کردن آنها نیست، از بین دندانها خارج میشوند.
با استفاده از چه روشهایی میتوان به طور طبیعی سیاه شدن لثه را درمان کرد؟
آلوئه ورا، چای سبز، اسانسهای روغنی و روغن کنجد میتوانند به رفع تیرگی لثهها کمک کنند. البته در موارد تیرگی شدید لثه بایستی به دندانپزشک مراجعه شود.
آیا درمان سیاه شدن لثه باعث بروز درد میشود؟
با وجود این که استفاده از روش درمانی میتواند مقداری باعث بروز درد شود، پزشک جهت کمک به رفع درد در زمان درمان، از ماده بیحسکننده استفاده میکند.
ظاهر لثههای سالم به چه صورت میباشد؟
لثههای سالم، سفت و به رنگ صورتی هستند و نباید به رنگ قرمز و ورم کرده باشند. جهت حفظ سلامت لثهها، بهداشت دهان و دندان بایستی رعایت شود. دندانهای خود را حداقل دو بار در روز مسواک زده و حداقل یک بار در روز نیز نخ دندان را مورد استفاده قرار دهید. به تعداد یک یا دو بار در روز از دهانشویه ضد عفونیکننده استفاده کنید. به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کرده و از مصرف سیگار و جویدن تنباکو خودداری کنید.
